Toneelspel

Wanneer men diep nadenkt over de oorsprong van toneel dan ontdekt men dat toneel tot de oorsprong van het leven zelf hoort; dat de mens niet alleen de toneelkunst heeft uitgevonden, maar dat God een toneelstuk in de vorm van deze manifestatie heeft geproduceerd. Erg vaak stellen onderzoekende zielen de vraag waarom er ,wanneer God vriendelijk, liefdevol en genadig is, deze tragedies in het leven, dit lijden, deze teleurstellingen en mislukkingen moeten zijn. En het beste antwoord dat op deze vraag gegeven kan worden is dat Hij dit toneelstuk heeft gearrangeerd. Zouden we zeggen dat het onvriendelijk is om iemand de rol van het slachtoffer in een toneelstuk te geven, of dat het verkeerd is van de producer om een acteur de rol van moordenaar te geven? Maar als we er naar kijken als ware het een toneelstuk dan zien we dat al deze verschillende rollen worden gegeven om een effect te sorteren, om tot de essentie te komen. Want elk personage in dit toneelstuk, de koning en de slaaf, de moordenaar en zijn slachtoffer, de liefhebber en degene die haat, de wrede persoon en degene die zachtmoedig is, degene die goed is en degene die niet goed is, helpt van het begin tot het eind om het ene ultieme effect te sorteren en juist voor dit effect is het gehele toneelstuk gearrangeerd.

Met God en de schepping is het hetzelfde. De gehele manifestatie is gearrangeerd, met al haar wenselijke en onwenselijke aspecten, met haar goed en fout, met al de vriendelijkheid en wreedheid die we op het oppervlak van de aarde zien; dit alles produceert uiteindelijk een enkel effect waarvoor het toneelstuk werd gemaakt. Men zou kunnen zeggen dat het niets is als het slechts een toneelstuk is, maar als dit niets is dan is er niets anders wat we iets kunnen noemen. Als er al iets bestaat dan is het deze manifestatie; men kan die naar believen alles of niets noemen.

Wanneer we de oorsprong van het toneelspel vinden in het Sanskriettijdperk ontdekken we dat religieuze ceremonies en rituelen in eerste instantie plaatsvonden om de menselijke wezens de indruk te geven die zij nodig hadden voor hun ontwikkeling: om hen te troosten, om hen te zegenen, om de waarheid geleidelijk aan hen te onthullen; want alles wat nodig was voor hun ontwikkeling werd hun gegeven in de vorm van ceremonies en rituelen. Vervolgens nam dezelfde tendens een andere vorm aan en het resultaat was om het paleis, het hof, de koning en de hovelingen op het toneel te zetten; en later werden de officieren en soldaten van het leger toegevoegd. Dat alles was een productie, maar een productie met een doel, want in het leven is toneelspel noodzakelijk; het leven is een toneelspel en het heeft toneelspel nodig.

Als we ons eigen individuele leven beschouwen, is dat dan geen toneelspel? In de droom wordt een toneelstuk opgevoerd; uren achter elkaar wordt er een bepaald leven ervaren, maar wanneer de ogen worden geopend is het gordijn gevallen en is het toneelstuk voorbij. Dat wat op dat ogenblik reëel was wordt een droom zodra de ogen worden geopend en de zon is opgekomen.

Het toneelspel uit de oudheid werd opgevoerd door reciteren, zingen, muziek spelen en toneelspelen. Een man vertelde een verhaal en speelde het tegelijkertijd, geholpen door de mensen om hem heen; en op deze manier ontwikkelde het zich in een vorm van verhalen vertellen. Het artistieke gevoel van de mens smukte het elke dag meer op om het voor het oog en het oor zo plezierig mogelijk te maken. De grootse Hindo-geschriften van Valmiki werden het populairste, omdat zij filosofie en religie presenteerden in de vorm van een tragedie; en die tragedie werd vervolgens opgevoerd door diegenen die in staat waren er volledige uitdrukking aan te geven. De tragedie´s van Kalidasa, de grote Indiase toneelschrijver van het Sanskriettijdperk, hebben Hindoe´s altijd aangetrokken als tragedie´s met een prachtig karakter en ideaal. Net als later in de tragedie´s van Shakespeare vinden we er een grote essentie en de volledige uitdrukking van karakter in.

In de opera wordt veel van de ideëen en de plot opgeofferd om continue zang mogelijk te maken. Het resultaat is wat onnatuurlijk. Op het toneel zingt iemand als hij blij is; en als hij verdrietig is, zingt hij ook; of iemand nu angstig of vredig is, hij zingt van het begin tot het einde. Het is ongetwijfeld interessant om de hele tijd gezang te horen, maar het is ook eenzijdig, het geeft iemand niet het volle idee van het toneelspel; het geeft slechts een gelegenheid om zang te horen.

Het lijkt erop dat hoe materialistischer de mensheid is geworden, hoe oppervlakkiger het toneel van tegenwoordig is. En in komedie wordt er elke poging gedaan om de man van de straat te amuseren. Stel je een toneelstuk voor waarbij het publiek van het begin tot het einde moet lachen! Wat kan zo´n toneelstuk de mensheid leren? Er is van het begin tot het einde gebulder van gelach en honderden, duizenden mensen komen om het te zien en om op het einde hysterisch te worden. Dat was niet het idee van theater. Het idee van theater was om de mens te wekken uit zijn bedwelming van het leven en om hem de diepere aspecten van het leven te laten beseffen, hem een aspect te laten zien wat voor zijn ogen was verborgen, zodat zijn ogen geopend zouden kunnen worden en hij het zou kunnen zien; dat was de bedoeling van toneel en het theater.

Er bestaat een gevoel dat in het Sanskriet Vairagya heet en dat wordt voortgebracht door een vol licht op het leven te werpen, en dit Vairagya was het centrale thema van de toneelschrijvers uit de oudheid. Het was onder de Grieken gebruikelijk om temidden van een feest een mummie onder het gezelschap te brengen; het idee was dat als mensen van het leven aan het genieten waren en aan het drinken en spelen waren, bedwelmd door het leven, er iemand iets onder hun aandacht bracht dat hun mind afleidde van het plezier en het genot van de oppervlakte van het leven en om hun aandacht te vestigen op het begin en het einde ervan en op de realiteit ervan. Dat was de ware bedoeling van toneel: dat mensen die druk bezig waren in hun fabrieken, kantoren en bedrijven, of met hun studie, een gelegenheid zouden hebben om vanuit een ander gezichtspunt naar het leven te kijken; dat zij in staat zouden zijn helderder die kanten van het leven te zien die voor hun ogen zijn versluierd vanwege hun dagelijkse bezigheden.

Tegenwoordig is er niet alleen het theater, maar in aanvulling zijn er ook bewegende beelden; en ze zijn er alleen maar voor de afleiding en om de tijd door te komen. En in die afleiding wordt de verloederde kant van het leven getoond zodat kinderen en jongeren vaak de verkeerde indruk krijgen. Duizenden mensen gaan naar deze spelen kijken, maar wat winnen ze ermee? In feite is het een groot verlies. Het leven was al zo materialistisch en de cinema bevestigt dit nog eens te meer.

Tegelijkertijd zien we dat de theaters, opera-huizen en muziekzalen prachtiger dan ooit in de gehele geschiedenis van de mensheid worden gebouwd. Het toneel wordt zo slim belicht en de enscenering wordt zo realistisch voorgesteld dat je kunt zeggen dat er nooit eerder in de wereld zo´n vooruitgang is geweest als heden. Het is verwonderlijk om te observeren hoe zeer de artiesten hun best doen op het toneel en het talent van acteren is ook zeer ontwikkeld. Als er maar een spiritueel ideaal in de artistieke wereld, en vooral in de wereld van acteurs, geïntroduceerd zou worden, als hun interesse getrokken zou worden naar de werkelijke kant van het leven, dan zouden zij de mensheid een zeer grote dienst bewijzen in deze tijd waarin het toneel bij de mensheid in het middelpunt van de belangstelling staat.

Men kan niet zeggen wat de toekomst zal zijn. Maar als tegenwoordig iemand zo veel mensen tevreden ziet met wat ze krijgen in het theater en als er weinig of geen moeite lijkt te worden gedaan om het dramatische ideaal te verdiepen dan zal het waarschijnlijk enige tijd duren om een spiritueel ideaal te introduceren. Maar met de ontwikkeling van kunst, literatuur, muziek en poëzie zal toneel zich ook in zijn eigen tijd ontwikkelen; en de ontwikkeling van toneel zal een zeer belangrijke factor in de evolutie van de mensheid worden.

De poging die een toneelschrijver nu doet is om de huidige omstandigheden van het leven aan de wereld te tonen. Maar de huidige omstandigheden van het leven zijn al bekend; die hoeven niet nog eens getoond te worden. Mensen zien die van ´s morgens vroeg tot ´s avonds laat; de straat, het café, het station, de trein, dit alles zien ze en niets ervan is nieuw voor hen. Een beeld van het leven geven zoals iedereen dat de gehele dag door ziet is niet hulpzaam. Men zou de mensen de kanten van het leven moeten laten zien die zijn verborgen voor de overgrote meerderheid en die hen kan helpen bij hun evolutie; dan zou het toneel ongetwijfeld een belangrijke plaats innemen in de opvoeding.

Wanneer je met iemand over dit onderwerp praat dan zegt hij: ´Mensen houden er niet van om iets filosofisch in een toneelstuk te hebben, omdat zij wel boeken zullen lezen als zij iets van filosofie willen leren. Zij willen niets religieus; als zij religie willen gaan ze wel naar de kerk´. Wat willen ze dan wel? Tijdverdrijf. Maar diegenen die nooit een boek over filosofie openen en voor wie filosofie toch heel behulpzaam zou zijn in hun leven, kunnen voordeel trekken uit een klein vleugje filosofie in een toneelstuk. Tegelijkertijd is het zo dat wijsheid de mensheid helpt of zij nu via de kerk of het toneel wordt gegeven. Het maakt niet uit op welke manier zij wordt gegeven.

Toneelstukken worden heden gemaakt alsof zij in een mal passen, en als zij niet volgens deze mal worden gemaakt dan wordt het niet beschouwd als goed toneelschrijven. Maar een ideaal is iets wat niet tot een mal kan worden beperkt, wat niet kan worden beperkt tot een bepaald design of een bepaalde vorm. Hoe hoger het ideaal hoe groter het bereik dat het vereist. Het kan niet worden aangepast aan een klein design of een kleine vorm. Niet alleen toneel, maar ook muziek en poëzie boeten vaak in vanwege een vaststaande mal die de componist of de dichter wordt opgedrongen. De productie van kunst is materialistisch geworden. Of het nu poëzie, muziek of toneel is het kan alleen maar ware kunst, echt geïnspireerde kunst zijn wanneer het gemaakt wordt zoals het komt en wanneer het op die manier ook voltooid wordt.