Niemand op deze wereld kan liefdeloos genoemd worden; tegelijkertijd is niet iedereen noodzakelijkerwijs vol van liefde. Ofwel het vuur is gedoofd en het hart is in as veranderd ofwel het hart heeft een vonkje liefde in zijn diepten net zoals een steen een vonkje vuur heeft dat zichzelf bijna nooit laat zien. Je zou je af kunnen vragen of het geen zwakte is om sympathiek te zijn, omdat het de sympathieke persoon is die toegeeft en degene zonder sympathie zichzelf niet opgeeft. Maar soms is degene die toegeeft veel machtiger dan degene die denkt dat hij niet toe zou moeten geven. Heel vaak geeft iemand niet toe uit angst, twijfel of gebrek aan zelfvertrouwen en vaak is het de dappere en moedige die toegeeft. Het is niet altijd een zwakte, hoewel het dat in sommige gevallen wel kan zijn.
Sentiment wordt vaak ondergewaardeerd wanneer het wordt vergeleken met de rede. Dit is een vergissing, want waar er waar sentiment is is dat veel sterker, veel machtiger dan beredenering. Degene die van de ene reden naar de andere gaat en vervolgens naar weer een andere blijkt vaak heel zwak te zijn. Bovendien heeft een redenerend iemand geen magnetisme, hij heeft alleen de rede. Hij kan argumenteren, discussiëren, te veel praten, maar hij heeft geen aantrekkingskracht. De mens van het sentiment heeft een sterk magnetisme, hij kan aantrekkingskracht hebben zonder woorden omdat hij iets levendigs in zich heeft. In de mens van het sentiment is het goddelijke element, de hart-kwaliteit, te vinden.
Er kwam iemand naar de grote dichter van Perzië, Jami, en vroeg hem of hij hem als leerling aan wilde nemen en hem de spirituele waarheid wilde onderrichten. En Jami vroeg: ´Heb je ooit in je leven liefgehad?´ Hij antwoordde: ´Nee, nooit´. Jami zei: ´Ga dan eerst liefhebben. Laat je hart afgestemd worden, laat het eerst gesmolten worden. Kom daarna naar me toe. Dan zal ik je het spirituele pad wijzen´.
Sympathie is de voornaamste kwaliteit die ontwikkeld moet worden teneinde het spirituele vermogen te ontwikkelen. Maar als je me zou vragen wat ik met sympathie bedoel dan is dat iets wat ik niet uit kan leggen. Al dergelijke woorden zijn verschillende namen, verschillende aspecten van een en hetzelfde iets. Wat sympathie, vriendelijkheid, genade, goedheid, medelijden, compassie, zachtmoedigheid, nederigheid, waardering, dankbaarheid en dienstbaarheid wordt genoemd is in werkelijkheid liefde. En wat is liefde? Liefde is God.
Iemand zal zeggen: ´Ja, ik was ooit heel vriendelijk en liefhebbend´. En als je hem vraagt: ´Waarom vandaag niet?´. Dan zal hij antwoorden: ´Ik was aan het graven en ik heb modder gevonden´. Op elke plaats echter waar je graaft bevindt zich water. Je moet alleen maar diep genoeg graven totdat je water hebt gevonden. Als je niet diep genoeg hebt gegraven om water te vinden vind je alleen maar modder. Degenen die teleurgesteld zijn in de menselijke natuur en degenen die hierom hun hart toestaan om koud te worden hebben veel verloren. Iemand zei ooit tegen me: ´Ik heb mijn vriend verloren en vanaf dat moment heb ik mijn sympathie voor de menselijke natuur verloren´. En ik zei: ´Je eerste verlies was niet zo groot, maar ik heb medelijden met je omwille van je tweede verlies. Juist toen had je je sympathie moeten bewaren´.
Er zijn vijf verschillende aspiraties die de wijze mensen op hun zoektocht naar spiritualiteit kunnen hebben: zoeken naar kennis, zoeken naar leven, zoeken naar geluk, zoeken naar vrede en zoeken naar een ideaal. En al deze vijf kunnen slechts in je eigen hart gezocht worden en alleen dan wanneer het hart wordt afgestemd op een bepaalde toonhoogte.
Je kunt zeggen: ´Ik ben op zoek naar kennis´, er zijn echter twee soorten kennis. De ene soort kennis is de kennis van namen en vormen, met andere woorden: de kennis van feiten. Er is echter een verschil tussen feit en waarheid. In ons alledaags taalgebruik verwarren we deze twee woorden vaak en zeggen we waarheid tegen een feit en feit tegen de waarheid. Teneinde hogere kennis te verwerven zouden we moeten proberen die niet te verwerven zoals we uiterlijke kennis van namen en vormen verwerven. De uiterlijke kennis verwerven we door te leren; de innerlijke kennis verwerven we door te ont-leren. De innerlijke kennis kunnen we alleen maar verwerven als het hart wordt afgestemd op zijn juiste toonhoogte. Bij misdadigers en degenen die onverschillig in hun optreden zijn en bij al diegenen die hun eigen mislukking in de hand aan het werken zijn zul je ontdekken dat ze de hart-kwaliteit ontberen. Vanwege het gemis aan hart-kwaliteit komen alle inclinaties voort die iemand naar beneden halen. Hoe hoog iemand ook gekwalificeerd kan zijn of hoe intelligent dan ook, wat zijn beroep ook is, dat doet er niet toe. Als de hart-kwaliteit mist zal iemand naar beneden gaan. Het uiteindelijke resultaat zal zijn dat deze persoon naar beneden gaat en niet naar boven. Dat kan niet anders.
De innerlijke kennis bevindt zich voorbij de woorden en die in woorden trachten om te zetten is als de zee in een fles trachten te stoppen. Het is onmogelijk om die in woorden om te zetten. Het is iets wat we enkel van onszelf kunnen beseffen en alleen dan wanneer we ons hart hebben afgestemd op de juiste toonhoogte. Hoe kan iemand uitleggen wat een hoge toon betekent? Dat kun je niet uitleggen. We dienen zelf te zingen en uit te vinden wat een hoge toon is. Wanneer we die zelf produceren weten we wat die betekent. Dus moet innerlijke kennis verworven worden door het afstemmen van het hart opdat het hart zelf weet wat die kennis is. Velen hebben geprobeerd de innerlijke kennis te omschrijven door te zeggen dat ze één met God zijn, of een deel van God, of dat ze God zijn. Dit zijn echter allemaal aanmatigende woorden. Waarom proberen iets onder woorden te brengen wat niet uitgedrukt kan worden? Kan, los van innerlijke kennis, een diep sentiment zoals dankbaarheid, sympathie, aanbidding of respect in woorden worden omgezet? Woorden zouden deze sentimenten alleen maar beperken.
De macht die het hart heeft is immens. De hen zal, wanneer ze zorgdraagt voor haar kuikens, niet aarzelen om een olifant te bevechten ter verdediging van haar kuikens. Het hart dat vol liefde voor haar kuikens is geeft de hen zoveel macht dat ze de grootte van de olifant zelfs niet ziet. Haar vertrouwen in haar eigen macht is groter dan de kracht van de olifant.
Degenen die grootse dingen hebben verricht, degenen die hun leven in de waagschaal hebben gelegd voor een hoger ideaal, hebben daar niet met hun brein over nagedacht. Hun hart heeft het gevoeld. De hart-kwaliteit schenkt moed en dapperheid, niet het brein. Daarom moet je als je de goddelijke macht van de Almachtige God wil zoeken die in je eigen hart zoeken.
We verwarren genot ook met geluk. Soms zeggen we genot tegen geluk of geluk tegen genot. In werkelijkheid weten slechts weinig mensen wat geluk betekent. Genot is de schaduw van geluk, want genot is afhankelijk van dingen buiten onszelf; geluk komt voort van binnenin onszelf. Geluk hoort bij de hart-kwaliteit; genot behoort bij de uiterlijke wereld. De afstand tussen genot en geluk en net zo ver als de afstand tussen de hemel en de aarde. Zolang als het hart niet wordt afgestemd op zijn juiste toonhoogte zul je niet gelukkig zijn. Die innerlijke glimlach die zichzelf laat zien in de expressie van iemand, in zijn atmosfeer, die behoort bij geluk. Als de positie zou worden afgepakt en als de weelde verloren zou raken in het uiterlijke leven dan zou dat innerlijk geluk niet worden afgepakt. En het glimlachen van het hart hangt af van de afstemming van het hart, het hart dient afgestemd te worden op die toonhoogte waar het levend is.
De vierde aspiratie is vrede. Vrede is de hunkering van onze ziel, maar niet per definitie een hunkering naar rust of comfort: de hunkering is veel grootser dan dat. Vrede is iets wat elk atoom van ons lichaam en onze mind verlost van stress. Het is een soort verlichting, een soort verheffing. Het kan niet met een of andere aardse ervaring vergeleken worden. Het is alsof je wordt opgetild naar de hogere sferen, want het is op die plek dat iemand werkelijk vrede ervaart. En waar komt die vandaan? Die komt uit datzelfde afstemmen van het hart.
De vijfde aspiratie is het ideaal. Weer is het de hart-kwaliteit die benodigd is voor het ideaal. Als je geen hart hebt dan kan het brein geen ideaal maken. Het is het hart dat dat probeert te bereiken. Christus heeft gezegd: ´Zoekt u eerst het koninkrijk Gods en al deze dingen zullen u worden toegevoegd´. Door afgestemd te raken op het God-ideaal zul je zo afgestemd raken dat je een weg open vindt naar het hart van iedereen die je ontmoet en vind je een vereniging met elke omstandigheid en met elk object, daardoor een-heid met de Absolute verwerkelijkend.
De vijf verschillende aspecten van spirituele verwerving worden dus allemaal verworven door het afstemmen van het hart. Wat is dit afstemmen van het hart in werkelijkheid? Wanneer een snaar van een viool los zit geeft die niet het geluid dat hij behoort te geven en daarom vervult die niet het doel waarvoor hij op de viool was geplaatst. Hij kan alleen voor dat doel gebruikt worden wanneer je die op de juiste toonhoogte hebt afgestemd. En dezelfde omstandigheid is er nodig bij het hart. Het hart dient een zeker ontwaken te hebben, een zekere mate van leven in zich te hebben, dat alleen voortgebracht kan worden door sympathie. Wanneer die sympathie er niet is dan is het hart als een losse snaar op de viool.
Velen zullen tegenwerpen: ´Maar is het hart ook niet afhankelijk van onze alledaagse omgeving, van de levensomstandigheden? Als de omgeving niet aangenaam is, hoe kunnen we die dan goed maken?´ Inderdaad, de eerste fase van onze ontwikkeling is afhankelijk van de omgeving en omstandigheden. Maar er is niets op deze wereld wat we niet kunnen proberen te verbeteren. Er zijn veel dingen die we kunnen helpen en verbeteren, als we het maar zouden proberen. Soms is het moeilijk, maar vaak denken we dat het moeilijk is terwijl het dat in feite niet is. De grootste moeilijkheid is het verlies van geduld. Wanneer geduld is uitgeput dan kunnen dingen niet beter gemaakt worden en dan blijven ze in dezelfde omstandigheid. Maar wanneer je werkelijk je omgeving beter wilt maken en al wat je kunt wilt offeren dan kun je het. Te vaak verwacht je van anderen meer dan ze in staat zijn te geven en dat maakt je hulpeloos en afhankelijk. Als iemand eenmaal zo onafhankelijk is geworden dat hij zonder hulp van anderen zijn gevoelens onaangeraakt kan houden dan wordt hij als de zon die zonder olie brandt. En daarin verschilt hij van lampen die branden met olie, want wanneer de olie op is gaat hun licht uit.
De relatie tussen het hart en de omstandigheden van de buitenwereld is zodanig dat het de omstandigheid van het hart is die je levensaangelegenheden beïnvloedt. Wanneer het hart niet goed is afgestemd dan gaat alles verkeerd. Het zorgt ervoor dat de hele atmosfeer niet goed afgestemd raakt. Een dame zei ooit tegen me: ´Ik heb deze week pech gehad. Ik verlies of breek veel dingen, alles scheurt en gaat kapot´. Ik zei: ´Er is iets mis met uzelf. U zelf bent niet goed afgestemd. Met name deze week heeft iets uw ritme verstoord´. En dit overwegend kwam ze erachter dat dat zo was.
Hoe scherpzinniger je het leven bestudeert hoe meer je zult ontdekken dat het hart zowel invloed heeft op succes als op mislukking, zowel op stijging als op daling, zowel op gunstige als op ongunstige omstandigheden in het leven. Zodra het hart is afgestemd worden de omstandigheden in het leven beter en wordt pech afgewend. Verkeerd redenerend raken mensen uitgeput en teleurgesteld in elkaar, gaan dingen verkeerd, verliezen en al die dingen verdwijnen zodra het hart wordt afgestemd. Het is moeilijk genoeg om een delicaat instrument als de viool gestemd te houden en het hart is onvergelijkbaar delicater. Het is het instrument waarop de ziel, de spirit, speelt. De harp is naar het model van het hart gemaakt zoals we weten en de schilders uit de klassieke oudheid hebben een harp of luit in handen van de engelen geplaatst. Symbolisch betekenen engelen het hart, de hart-kwaliteit.
De reden waarom het hart ons leven beïnvloedt is dat het hart als het zaad is waaruit de plant is gegroeid die we ons zelf noemen. Denken, spreken en handelen zijn net als vruchten en bloemen het effect van het hart. Wat het hart produceert is hetzelfde als datgene wat er zich al in bevond. Iemand kan bijvoorbeeld zijn gevoelens niet de hele tijd verbergen. Hij kan veinzen een vriend te zijn, hij kan veinzen dapper te zijn. Alles wat hij veinst kan hij een bepaalde tijd volhouden en niet langer dan dat, want wat er zich in het hart bevindt moet vroeg of laat naar buiten komen in de vorm van handelingen of woorden, van de lippen, in de expressie of als atmosfeer. Het hart schiet nooit tekort bij het uitdrukken van zichzelf in de ene of de andere vorm. En wat drukt het uit? Wat het bezit, wat het is. Iemand kan onze bittere vijand zijn en dat lange tijd proberen te verbergen, maar het zal in de een of andere vorm naar buiten komen. Iemand kan onze vriend zijn en in de een of andere vorm graag onthechtheid laten zien, maar zijn liefde zal tevoorschijn springen. Als iemand iets tegen ons heeft of als hij ons aanbidt dan kan dat niet verborgen blijven. Hij zal zijn lippen sluiten, niets in zijn handelen laten merken en het nooit zeggen, maar het zal zelfs via zijn ogen naar buiten komen, via de uitdrukking zal het zich tonen, via de atmosfeer zal het zich manifesteren. Het hart zal luider spreken dan woorden.
Ons hart is ook nauw verbonden met de mensen die we ontmoeten. Tot zo´n hoogte dat de mensen die we in de handel, zakenwereld, het beroep, de wetenschap, de politiek en het huiselijk leven, in elk aspect van het leven, ontmoeten worden geroerd en beïnvloed door de conditie van ons hart. Laat iemand zich in zijn kantoor, in de fabriek, thuis, onder vrienden, in de club of in de maatschappij bevinden, bij alles wat hij wel of niet zegt of doet, of wat hij ook maar doet, zal als zijn hart ontstemd is zelfs zijn aanwezigheid de atmosfeer verstoren. Het geheim van magnetisme, het mysterie van aantrekkingskracht in iemand, wordt dus opgelost door de studie van het hart. Heel vaak voelen we ons niet op ons gemak in aanwezigheid van iemand. Of de aanwezigheid van iemand trekt ons aan zonder dat die persoon ook nog maar iets gezegd heeft. Het kan lijken alsof we die persoon altijd al gekend hebben, alsof we altijd al vrienden zijn geweest hoewel we hem nog nooit eerder hebben gezien. Als we zijn afgestemd, dan stemmen we anderen ook af. Maar als iemands´ hart niet is afgestemd, dan raakt iedereen in zijn omgeving ook ontstemd. Dat is het mysterie van aantrekkingskracht en afstoting.
Heel vaak zullen we zien dat mensen de ene dag elkaar aantrekken en dat er wellicht de week erna of een maand of jaar later afstoting is. De reden waarom die persoon voor dat moment wordt aangetrokken, was dat zijn hart afgestemd was. Maar na enige tijd raakte zijn hart weer ontstemd. Om deze reden kan iemand die ooit werd aangetrokken op een ander moment weerzin voelen. En omdat hij de reden daarvoor niet kent zal hij de ander daar de schuld van geven. De menselijke natuur is zodanig dat de mens zichzelf als laatste ziet. Vooral als het aankomt op beschuldigen dan denkt hij nooit aan zichzelf maar beschuldigt hij eerst de ander.
Als we nog dieper op deze kwestie ingaan dan zullen we ontdekken dat dat niet alleen zo is met menselijke wezens, maar zelfs met de natuur, met de atmosfeer, met het weer, met het klimaat, ook daar is er het afstemmen van het hart. Zelfs bloemen voelen het. Veel mensen kunnen gedurende lange tijd bloemen in hun handen vasthouden, terwijl daarentegen bij anderen zodra ze een bloem hebben aangeraakt die verslapt. Het verslappen van de bloem betekent dat ze ontstemd raakt. Er zijn verhalen van heilige mannen in het Oosten, die nadat ze een plaats van rust en vrede waar ze hadden vertoefd, misschien in de schaduw van een boom of in een dorp, hadden verlaten na tien jaar terugkwamen en de plaats in slechte conditie terugvonden. Zodra ze echter terugkeerden werd die plaats weer vruchtbaar en bloeide die plaats. Wat betekent dat? Dat ze waren afgestemd.
Wanneer we meer over de menselijke natuur beginnen na te denken en die meer bestuderen, dan zullen we ontdekken dat er geen schepsel zo zelfzuchtig is als de mens kan zijn. Met al zijn intelligentie, goedheid en vriendelijkheid is de mens het meest onrechtvaardige en onachtzame schepsel. Onachtzaam jegens de gevoelens van zijn mede-mens, jegens een familielid dat van hem afhankelijk is of iemand die hem bedient, die voor hem zorgt, of jegens iemand die vertrouwt op zijn woord. De mens heeft altijd zijn motief, zijn gerief, zijn vreugde, zijn doel voor ogen. Al het andere zet hij opzij. Hij is echter het slachtoffer van zijn eigen onachtzaamheid, hoewel hij niet weet dat het in feite de oorzaak van alle mislukking, pech, moeilijkheden, problemen is of van alles wat hij ook maar het hoofd moet bieden.
Er zijn in het leven zoveel schulden te betalen. Niet alleen geld, maar er zijn ook verplichtingen jegens de mensen om ons heen, verplichtingen jegens degenen die op terechte of onterechte, op dwaze of wijze wijze iets van ons verwachten: denken, consideratie, liefde, dienstbaarheid, onze verplichtingen jegens vrienden en bekenden, verplichtingen jegens vreemdelingen. Ons huidige leven houdt onze mind zo zeer bij het werk dat we elke dag steeds minder attent worden, steeds minder bedachtzaam worden. De onbekende invloeden die ons zo overkomen en veranderingen in ons leven teweegbrengen zijn zodanig dat we deze of gene, de sterren, de planeten en andere dingen er de schuld van geven. Maar in werkelijkheid behoort dat alles tot het domein van het hart. Zodra we ons dit realiseren, houden we rekening met onze relatie met anderen. Het is in de wereld onze plicht, ons belang, en onze deugd om bedachtzaam te zijn, om voorzichtig te zijn met elk woord dat we uitspreken, met elke gedachte die we denken en met elk gevoel dat we hebben, overwegend welke invloed die op iemand anders zullen hebben en of die hem plezier doen. Als er al enige religie of spiritualiteit is dan ligt die hierin.
Er is een nog hogere fase van onze ontwikkeling en dat is de houding om voorwaarts te gaan en met iedereen die we ontmoeten te sympathiseren. Dit komt voort uit begrip. Hoe meer begrip we van de menselijke natuur hebben hoe meer we sympathiseren. We zouden zelfs sympathie moeten hebben voor degenen die dat niet verdienen. Op deze manier verspreidt sympathie, die symbolisch als water is, zich in de loop van de tijd. Ze zal zich net als het water van de oceaan verspreiden. Ze wordt een eeuwigdurende bron die stijgt en daalt. Teneinde dit te onderrichten veranderden de wijzen van India de rivier de Ganges en de rivier de Jumna in bedevaartsoorden en noemden ze ze heilig. Deze rivieren stijgen op dezelfde plaats op de top van de Himalaya´s en vandaar splitsen ze zich en dalen ze af en worden het grote stromen. En de plaats waarop zij samenkomen, vlakbij Allahabad, is een bedevaartsoord. Degenen die daarnaartoe gaan worden gezuiverd van alle zonde.
De symbolier ervan is dat het water dat uit de top van de Himalaya´s ontspringt als een bron van liefde is die uit het hart komt. Datgene wat uit het hart opkomt is het eerste bedevaartsoord. Vervolgens gaat die verder net als de heilige rivieren de Ganges en de Jumna en de plaats waar deze rivieren elkaar ontmoeten wordt Sangam genoemd, wat ´sympathie´ betekent. En waar de rivier de zee ontmoet wordt die de ´Eenheid met God´ genoemd. In die symbolische vorm kun je een prachtig beeld van het leven waarnemen. Als die op de juiste wijze wordt geïnterpreteerd dan zouden we overal de heilige pelgrimstocht naar de Ganges kunnen maken. De heilige rivier is de sympathie die voortkomt uit ons hart en het reiken naar God is de vervolmaking, de spirituele verwerving.
