Elk zoeken in het leven van de mens, of het nu naar een materialistisch of een spiritueel object is, is het resultaat van zijn natuurlijke gerichtheid op het reiken vanuit beperking naar volmaaktheid. Wat het ook moge zijn, weelde, rang, naam, comfort of genot, deze beperking houdt de mens ontevreden. We zien ook in al zijn leren, studeren, beoefenen, aanleren en verwerven ditzelfde zoeken om van beperking naar volmaaktheid te gaan. Het gezegde in de geschriften dat alleen God rijk is en alle anderen arm, kan in het dagelijkse leven gezien worden. Hoe meer rijkdom men heeft hoe meer men wil hebben; en het is interessant om bij het bestuderen van het leven van een arm iemand te ontdekken dat hij tevredener is met wat hij heeft dan een rijk iemand met al zijn weelde. Soms zie je ook dat een arm iemand bij het delen van zijn bezittingen vrijgeviger is dan een rijk iemand.
Wanneer we naar een ander aspect van het leven kijken dan zien we dat iemand die een beetje geschoold is gelooft dat hij veel heeft geleerd en gelezen en dat wil hij laten zien; terwijl daarentegen iemand die meer geleerd heeft begint te ontdekken dat dat in feite heel weinig is en dat er nog veel meer te leren valt.
Je kunt ook nog een ander plaatje zien: dat van de dwaas en de wijze. De dwaze mens is bereid je zonder aarzelen te onderrichten, bereid je te corrigeren, je te beoordelen, bereid zich een mening over je te vormen. Maar hoe wijzer iemand is hoe beschroomder hij is om zich een mening over je te vormen, je te beoordelen, je te corrigeren. Wat betekent dit? Het betekent dat de mens hoog opgeeft over wat hij ook maar in kleine hoeveelheden bezit, maar wanneer hij meer bezit hij de behoefte en het verlangen begint te voelen naar volmaaktheid, naar voltooiing.
Er is een verhaal uit de oudheid dat een koning een derwisj een wens in vervulling wilde laten brengen. De wens van de derwisj was zijn kom met gouden munten te vullen. De koning dacht dat dat het gemakkelijkste in de wereld zou zijn om de kom van de derwisj te vullen. Toen men echter probeerde de kom te vullen bleek het een magische kom: die raakte maar niet vol. Hoe meer geld erin werd gegoten, hoe leger die werd. En de koning was zeer teleurgesteld en ontmoedigd bij de gedachte dat deze kom niet te vullen was. De derwisj zei: ´Uwe Majesteit, als u mijn kom niet kunt vullen dan hoeft u dat maar te zeggen en dan zal ik mijn kom terugnemen. Ik ben een derwisj en ik zal vertrekken en slechts denken dat u u niet aan uw woord heeft gehouden´. De heerser kon, met al zijn goede bedoelingen, met al zijn edelmoedigheid en met al zijn schatten die kom niet vullen. En hij zei: ´Derwisj, vertel me wat voor geheim je in die kom bewaart; het lijkt niet normaal te zijn. Er hangt wat magie omheen; vertel me wat het geheim ervan is´. De derwisj zei: ´Ja, Uwe Majesteit, wat u heeft ontdekt is waar; het is een magische kom. Het is echter de kom van elk hart. Het is het hart van de mens, dat nooit tevreden is. Vul het met wat je maar wilt, met weelde, met aandacht, met liefde, met kennis of met alles wat er is. Het zal zich nooit vullen, want het is niet bedoeld om gevuld te worden. Daar de mens dit geheim van het leven niet kent gaat hij op continu jacht naar elk object dat hij voor ogen heeft. En hoe meer hij krijgt hoe meer hij wil en de kom van zijn verlangen wordt nooit gevuld´.
De betekenis hiervan kan begrepen worden door de studie van de ziel. De honger van de mens wordt door voedsel bevredigd; maar daarachter bevindt zich een honger die van de ziel is en die honger wordt nooit bevredigd. Die honger bevindt zich aan de achterkant van alle verschillende vormen van honger en dorst. En omdat de mens die diepste honger niet kan opsporen spant hij zich gedurende zijn leven in om deze uiterlijke soorten honger te bevredigen, die bevredigd worden en toch onbevredigd blijven. Als iemand een studie maakt van objectieve dingen, dingen van de objectieve wereld, dan kan hij veel kennis over ze verwerven en toch komt er nooit een einde aan. Degene die het geheim van geluid zoekt, degene die het mysterie van licht zoekt, degene die het mysterie van wetenschap zoekt, zoeken en zoeken en zoeken allemaal en er komt nooit een einde aan noch is er ooit tevredenheid. Een bedachtzaam iemand vraagt zich af of die tevredenheid ergens te vinden is, de tevredenheid die als het ware de belofte van de ziel vervult.
Er bestaat inderdaad een mogelijkheid tot die tevredenheid; en die mogelijkheid is de volmaaktheid te verwerven die niet afhankelijk is van uiterlijke zaken, een volmaaktheid die je eigen wezen toebehoort. Deze tevredenheid wordt niet verworven; die wordt ontdekt. In de ontdekking van deze tevredenheid kan het doel van het leven wordt vervuld.
En nu rijst de vraag: hoe kom je bij die volmaaktheid? Religie, filosofie en mystiek zullen je allemaal helpen, maar de daadwerkelijke verwerving van die kennis zal je laten uitkomen bij deze tevredenheid.
Het leven kan afgebeeld worden als een lijn met twee uiteinden. Het ene uiteinde is de beperking en het andere uiteinde van dezelfde lijn is volmaaktheid. Zolang als je naar het uiteinde kijkt dat beperking is dan heb je niet datgene wat volmaaktheid wordt genoemd aangeraakt hoe goed, deugdzaam, rechtvaardig of vroom je ook bent. Zijn er niet veel mensen die geloven in God, in een religie? Er zijn veel aanbidders van een godheid en meer onder eenvoudige mensen dan onder de intellectuelen en hoogopgeleiden. Komen ze allemaal door hun geloof in een godheid of door hun aanbidding uit bij volmaaktheid voordat ze deze aarde verlaten?
Er zijn andere mensen die uit boeken leren. Ik heb wat mensen gekend die zelf misschien wel vijftig of honderd boeken hadden geschreven en wellicht een hele bibliotheek hadden gelezen, maar die toch op dezelfde plaats bleven staan waar ze stonden. Zolang als je gezicht niet weggedraaid is van dat uiteinde van beperking en zolang als je niet kijkt naar dat ideaal van volmaaktheid dat de ware Ka´ba of het ware pelgrimsoord is, zul je niet uitkomen bij die volmaaktheid.
Wat houdt deze volmaaktheid, die zijn eigen leven toebehoort, die zijn eigen wezen is, verborgen voor de mens? Een scherm dat er voor is geplaatst; en dat scherm is je zelf. De ziel, die zich alleen maar bewust is van haar beperking, van haar bezittingen waarmee ze zich identificeert, vergeet haar eigen wezen en raakt als het ware de gevangene van haar beperking. Religie of geloof in God, aanbidding, filosofie en mystiek helpen je allemaal dit te verwerven. Maar als je niet via deze naar volmaaktheid zoekt zullen zelfs zij slechts een bezigheid of een hobby zijn en de mens niet naar het juiste doel brengen.
Bestaat er enige definitie van deze volmaaktheid? Wat is het voor soort volmaaktheid? Kan die op de een of andere manier worden uitgelegd? Alleen volmaaktheid zelf kan volmaaktheid verwerkelijken. Dat kan niet in woorden worden gevat, dat kan niet worden uitgelegd. Als iemand gelooft dat waarheid in woorden gegeven kan worden dan vergist hij zich zeer. Het is net alsof je zeewater in een fles doet en zegt: dit is de zee! Mensen vragen vaak: ´Maar wat is de waarheid? Kunt u dat uitleggen?´ Woorden kunnen dat niet uitleggen. Ik heb vaak gedacht dat het goed zou zijn om het woord WAARHEID op een steen te schrijven en het iemand in handen te geven en te zeggen: ´Houd die goed vast, hier is de waarheid!´
Er is een groot verschil tussen feit en waarheid. Een feit is een schaduw van de waarheid. Een feit is begrijpbaar; de waarheid echter bevindt zich voorbij het begrip want de waarheid is onbeperkt. De waarheid kent zichzelf en niets anders kan haar uitleggen. Het weinige dat er uitgelegd kan worden ligt in het idee van verruiming. Er is iemand die de hele dag hard werkt om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien, om zichzelf een beetje comfort of een beetje genot te verschaffen en zo gaat het leven voort. En dan er iemand anders die een gezin heeft, die aan anderen moet denken, die voor hen werkt. Soms vergeet hij zijn eigen genot en comfort voor het comfort en het genot van degenen die van hem afhankelijk zijn. Hij heeft nauwelijks de tijd om over zijn eigen comfort of over zichzelf na te denken. Zijn genot ligt in het genot van degenen die van hem afhankelijk zijn, zijn comfort is hun comfort. En dan is er nog iemand anders die probeert nuttig te zijn voor zijn stad, de omstandigheid ervan te verbeteren, de educatie van de mensen van zijn stad te helpen. Hij is betrokken bij dit werk en hij vergeet heel vaak zichzelf bij het zoeken naar het geluk van degenen voor wie hij werkt. Er zijn ook die mensen die voor hun land leven, die voor hun land werken, die hun hele leven eraan schenken. Zij zijn zich alleen maar bewust van hun land.
Het bewustzijn van de laatstgenoemden is verruimd; het wordt groter. Er is heel weinig verschil in de grootte van de kaders van de mensen maar er is een groot verschil in de verruiming van het bewustzijn van de mens. De een lijkt net zo groot als hij daadwerkelijk is; een ander lijkt zo groot als zijn gezin, weer een ander lijkt zo groot als zijn stad en nog weer een ander lijkt zo groot als zijn land. En er zijn mensen die zo groot zijn als de wereld.
Er is een gezegde van een hindoestaanse dichter: ´Noch de zee noch het land kan worden vergeleken met het hart van de mens´. Als het hart van de mens groot is dan is het groter dan het universum. Als volmaaktheid derhalve al in woorden kan worden uitgelegd, als volmaaktheid al kan worden gedefiniëerd dan ligt dat in de verruiming van het bewustzijn van de mens. De mens die op zoek is naar deze volmaaktheid hoeft niet te leren wat zelfzuchtig of wat onzelfzuchtig is. Onzelfzuchtigheid komt als vanzelf naar hem toe, hij wordt onzelfzuchtig. In de laatste paar jaren is de mensheid door een grote catastrofe heen gegaan; alle landen hebben geleden en erin gedeeld. Elk individu, zelfs elk levend schepsel op deze aarde is erdoor beïnvloed. Je zou kunnen vragen wat er aan haperde? Schoot educatie tekort? Er zijn veel scholen en universiteiten. Schoot religie tekort? Er zijn nog steeds veel kerken en er bestaan nog steeds veel verschillende geloofsovertuigingen in de wereld. Wat er tekortschoot is het begrip van de ware betekenis van religie. Wat er tekortschoot was het begrip van de ware betekenis van educatie.
Degenen die hebben ontdekt dat volmaaktheid wordt verworven door het verwerkelijken van het innerlijke zelf hebben die niet alleen maar verworven door wat de mens uiterlijke aanbidding noemt; maar door zelfverloochening in de ware zin van het woord. Je kunt in contact komen met dat deel van je wezen dat volmaaktheid wordt genoemd door die stilte binnen te gaan waarin je de beperkingen van het zelf kunt vergeten; en dit kan het best verworven worden door degenen die de betekenis van het leven hebben verwerkelijkt.
