Liefde wordt nooit in verleiding gebracht door weelde en grandeur. Shirin, de dochter van een arme man, maar rijk in haar ideaal, werd ontvoerd en naar de Sjah van Fáras gebracht, die onmiddellijk door haar werd bekoord en grote beloningen gaf aan degenen die haar hadden gebracht. Maar tot zijn grote teleurstelling ontdekte hij dat Shirin niet ontvankelijk was voor zijn liefde en dat haar ideaal te groot was om haar toe te staan verleid te worden door weelde en de grandeur van de Sjah. Hij deed alles om het haar naar de zin te maken en om haar bereidwillig te maken om met hem te trouwen, maar elke poging daartoe leidde tot het tegendeel.
Toen Shirin inzag dat er geen hoop bestond uit het paleis, dat voor haar een kooi was, te ontsnappen en de opdringerigheid van de Sjah en zijn bedienden haar geduld zo op de proef stelde dat ze niet anders kon dan toegeven aan hun aanbod, deed ze dat op één voorwaarde en dat was dat er een kanaal gemaakt moest worden als een herdenkingsteken voor de gelegenheid. Dit was natuurlijk een voorwendsel om het huwelijk uit te stellen, want het uithouwen van een kanaal was een klus van jaren. De Sjah was zo zeer gefascineerd door haar jeugd en schoonheid dat hij zelfs het kleinste teken van meegaandheid aangreep en de ingenieurs en architecten van het hof meteen beval om zonder een dag vertraging met de klus van het kanaal te beginnen en die zo snel mogelijk te klaren en moeite noch kosten te besparen. Er werden hiervoor snel duizenden arbeiders aangesteld en de klus ging nacht en dag ononderbroken door onder het waakzame oog van de koning zelf en van zijn bedienden.
Hoe dichter de klus bij de voltooiing kwam hoe sterker de hoop van de koning werd en hij verzocht Shirin met groot plezier om naar haar kanaal te gaan kijken. Zij ging, wanhopig in haar mind, naar het kanaal kijken en vreesde dat het spoedig klaar zou zijn en zij aan de wensen van de Sjah tegemoet moest komen, wat ze erger vond dan de dood. Toen ze aan het lopen was naar het werk kijkend dat gaande was en waaraan dag en nacht duizenden arbeiders bezig waren, kwam er tot haar verbazing een arbeider te voorschijn die, helemaal gewonnen door haar schoonheid en charme, zonder vrees uitriep: ´O Shirin, ik houd van je´. ´Liefde ziet het verschil van positie tussen de liefhebben en de geliefde door de vingers en de hoogte die de liefhebber moet beklimmen´.
Het was die stem van liefde en dat woord van devotie waar Shirin naar op zoek was en tot dan toe nog niet had gevonden. Shirin antwoordde: ´Houd je van me? Sla dan die bergen kapot en houw er een pad doorheen´. ´Goud heeft een test om doorheen te gaan´. Farhad zei meteen: ´Zeer graag. Ja, Shirin, wat jou ook maar pleziert´. ´Er is niets te moeilijk voor de liefhebber om voor de geliefde te doen´.
Farhad ging van ganser harte op zijn reis en vroeg zich niet af of hij een pad uit zou houwen noch beredeneerde hij hoe groot deze klus zou kunnen zijn om te voltooien. Hij dacht er geen ogenblik aan hoe lang het zou duren om die te voltooien noch had hij er enige twijfel over dat zijn pogingen ooit tevergeefs zouden zijn; hij ging naar die bergen in de wildernis en begon de rotsen kapot te slaan met zijn pikhouweel. Hij herhaalde bij elke slag die hij deed de naam van Shirin. De slagen van Farhad verrichten wonderen. In plaats van dat het één slag was leek het alsof het honderd slagen tegelijk waren. ´De macht van de mens is de kracht van zijn lichaam, maar de macht van de liefde is de macht van God´. Het werk was nauwelijk begonnen of het einde naderde al. Werk dat jaren had moeten duren met veel arbeiders die eraan werkten werd in een paar dagen tijd volbracht.
Shirin had de Sjah geweigerd vanaf het moment dat ze Farhad had gezien en zei: ´Er is een andere liefhebber die een test aan het ondergaan is en totdat ik weet wat het resultaat van zijn beproeving is vind ik het beter om af te zien van een huwelijk´.
De spionnen van de koning hadden Farhad van verre in de gaten gehouden en zij stuurden onmiddellijk bericht dat Farhad zijn taak had vervuld voordat het kanaal werd beïndigd. De Sjah was zeer verontrust omdat hij dacht dat Farhad zeer waarschijnlijk de liefde van Shirin zou winnen en dat Shirin na alles wat hij voor had had gedaan niet de zijne zou zijn. Toen hij dit tot zijn vertrouwelingen zei zei een van hen: ´Majesteit, u bent de koning, Farhad is een arbeider. Welk een vergelijking tussen hemel en aarde? Ik zal, als uw hoogheid dat wil, hem onmiddellijk gaan doden´. ´Oh, nee´, zei de Sjah, ´Shirin zal de smet van zijn bloed op mij zien en voor altijd mij haar rug toekeren´. Een van de bedienden van de koning zei: ´Mijn heer, het is voor mij niet moeilijk om het leven van Farhad te beëindigen zonder een druppel bloed te laten vloeien´. ´Dat is veel beter´, zei de Sjah.
De bediende ging naar Farhad die bijna zijn taak had volbracht en grote hoop had op een blik van Shirin. ´Het geluk van de liefhebber ligt in het plezier van de beminde´. Deze bediende van de Sjah zei: ´O Farhad, helaas, alles is tevergeefs! O, die rivale van de maan, jouw beminde Shirin, is plotseling gestorven!´ Farhad vroeg in opperste verbazing: ´Wat? Is mijn Shirin dood?´ ´Ja´, zei de bediende, ´o Farhad, helaas, Shirin is dood´. Farhad slaakte een diepe zucht en viel op de grond. ´Shirin´ was het laatste woord dat er over zijn lippen kwam en de weg vrij maakte voor zijn leven om heen te gaan.
Shirins hoorde van haar weldoeners dat Farhad wonderen had verricht en dat hij een pad had uitgehouwen door de bergen heen de naam ´Shirin´ herhalend bij elk van zijn slagen en binnen de kortste keren de taak had voltooid die een leven lang had kunnen duren. Shirin, van wie de snaren van haar hart al door Farhad waren geraakt en door wier ziel de liefde van Farhad zich had doorboord had niet het geduld om nog een seconde langer te wachten en ging op weg naar de bergen bij de eerste gelegenheid die ze tegenkwam.´De hogere machten scheiden twee harten die samen komen´. Shirin, die het grote geluk had een liefhebber als Farhad te hebben, had niet het geluk hem nog langer te zien.
Shirin vond tot haar grootste verdriet en teleurstelling het lichaam van Farhad dat naast het wonderbaarlijke werk dat hij had verricht, lag. De spionnen van de Sjah kwamen dichterbij om haar ervan te verzekeren dat hij dood was, hopend dat nu Farhad niet langer in zicht was zij haar mind zou concentreren op de kroon van de Sjah. Zij zeiden: ´Dit is de arme Farhad. Helaas, hij is dood´. Shirin hoorde vanuit de waaiende wind, vanuit het stromende water, vanuit de rotsen, vanuit de bomen de stem van Farhad die schreeuwde: ´Shirin, Shirin´. De gehele atmosfeer van de plek hield haar ziel vast met het magnetisem van de liefde die Farhad overal rondom had geschapen. Ze viel neer, verslagen door het grote verlies dat haar liefhebbende hart niet langer kon onderhouden en riep uit: ´Farhad, ik kom er ook aan om bij jou te zijn´. ´Het lot van de liefhebber is in de ogen van de wereld een grote teleurstelling, maar in de ogen van de wijzen de grootste voldoening´.
De mensen van wie de kwaliteiten harmoniseren, vinden elkaar aardig. Het kunnen de lichamelijke kwaliteiten zijn die harmoniseren, de mentale kwaliteiten of de kwaliteiten van de ziel. De fysieke fascinatie houdt het kortste stand, de emotionele fascinatie houdt langer stand en de spirituele fascinatie houdt altijd stand.
Liefde die een beetje wordt uitgedrukt doet een ander hart ontvlammen, liefde die meer wordt uitgedrukt vervolgt het, maar wanneer ze te veel wordt uitgedrukt dan stoot ze het object van de liefde af.
Contact maakt van mensen vrienden hoewel noch het contact van de sterfelijken noch de vriendschap eeuwigdurend is. Samen zijn, samen zitten, samen eten en samen dezelfde lucht inademen brengt harten dichter bij elkaar. Twee brandende kolen die zich dicht bij elkaar bevinden vormen in de loop van de tijd een vuur; de vlammen verenigen hen. Wanneer twee handen elkaar schudden dan gaat er een stroom van de ene hand naar de andere. De reden voor het schudden van de handen is dat de vlam in de twee mensen elkaar ontmoeten. Hierom hebben mensen de neiging om in de handen te klappen, hun armen over elkaar te slaan en hun benen over elkaar te slaan als ze zitten of liggen, want dat stelt hen op hun gemak. Om de oorzaak van affiniteit die er tussen degenen van dezelfde natie of van hetzelfde ras bestaat.
Liefde is erop gericht om in de liefhebber de kwaliteiten, zelfs de gelijkenis, van het object van de liefde te produceren. Vaak zien we dat vrienden, man en vrouw, minnenden, de murshid en mureed, in de loop van de tijd op elkaar gaan lijken. De portretten van de verschillende Sheiks van Khandan-i Chisth lijken allemaal gemodelleerd te zijn naar hetzelfde model. Iemand die weggaat uit zijn eigen land en lange tijd in een ander land woont raakt vertrouwd met dat land, houdt ervan en wil soms niet teruggaan naar zijn eigen land, omdat in hem door de omgang liefde wordt geproduceerd.
Ontmoeten is het ontsteken van liefde en scheiding is het felle branden van liefde. De reikwijdte voor de verspreiding van liefde is in verhouding tot de afstand waarop het object van liefde zich buiten het bereik van de liefhebber bevindt. Dus heeft de liefde voor het onbereikbare object elke mogelijkheid in zich om zich te ontwikkelen, terwijl het daarentegen een belemmering voor het hart is als het object van liefde zich binnen handbereik bevindt. Als scheiding kort duurt vergroot die de liefde, maar als die erg lang duurt sterft de liefde. Als het ontmoeten kort duurt dan ontsteekt die de liefde, maar het is moeilijk de vlam gaande te houden; en als de omgang een lange tijd duurt dan wordt de liefde niet zozeer gestimuleerd als wel geworteld om te groeien en te bloeien en lang te duren. In de afwezigheid van de geliefde is hoop de olie die de vlam van het liefhebben brandend houdt. Aanwezigheid en afwezigheid houden beurtelings het vuur van de liefde fel brandend. Te veel omgang verstikt het vuur van de liefde en in afwezigheid die te lang duurt sterft de vlam bij gebrek aan olie.
We kunnen een jaar doorbrengen in een stad en we kunnen daar mensen kennen en heel veel van hen houden en zij kunnen heel veel van ons houden, zodat de liefde toeneemt en wij denken: ´Was het maar zo dat we daar ons hele leven konden wonen!´ Wanneer we vertrekken is het moeilijk hen te verlaten. Dan gaan we weg en sturen onze vrienden ons brieven en die beantwoorden we, eerst elke dag, dan elke week en vervolgens elke maand totdat de correspondentie wordt verminderd tot een kerstkaart en goede wensen voor het nieuwe jaar; want we groeien uit elkaar door het feit dat we veel minder met hen te maken hebben en meer te maken hebben met degenen die zich nu om ons heen bevinden. Als we na vijf of zes jaar teruggaan naar dezelfde plek dan ontdekken we eerst dat het klimaat vreemd voor ons is en vervolgens dat noch de straten noch de huizen vertrouwd lijken en dat er niet de warmte in de vrienden is die er was. Als iemand onwetend is dan beschuldigt hij de vrienden; als hij het begrijpt dan zal hij ook zichzelf beschuldigen. Het naar elkaar toe groeien vergroot de liefde en van elkaar gescheiden zijn heeft de neiging die te verminderen en zo is het ook met onze band met plaatsen.
