Monogamie en polygamie hangen af van temperament. Een monogaam temperament kan nooit anders zijn dan monogaam. En er zijn temperamenten die altijd de neiging naar polygamie zullen hebben; om het even hoe gelukkig zij in het leven zijn geplaatst of hoe zorgvuldig ze zijn opgevoed, ze zullen van nature variëteit in de ervaring van sex zoeken.
Men ziet dat het polygame temperament overheersend is in de lagere dierlijke schepping. Daar heeft één mannetje een aantal vrouwtjes. Een mannetje is in staat om zich via een aantal vrouwtjes voort te planten en in dit opzicht is de mens geen uitzondering.
Polygamie toestaan is eenvoudigweg het openhartig erkennen van een natuurlijke menselijke neiging. Maar polygamie toestaan betekent geenszins hetzelfde als genieten van polygamie. Mohammed bijvoorbeeld gaf vele temperamenten het advies dat ze slechts met één vrouw moesten trouwen. Polygamie toestaan betekent ook niet een inmenging in het ideaal van monogamie en het hoeft helemaal niet de neiging te hebben een afname in het aantal perfect gekoppelde monogame levens teweeg te brengen. Onder moslims zijn ware monogame levens niet zeldzamer dan onder andere gemeenschappen die de schijn willen ophouden dat ze zich conformeren aan een kunstmatigere moraal van zeden. Het zou niet moeilijk zijn om bijvoorbeeld moslimgezinnen te vinden waar de mannen absoluut monogaam zijn geweest over een periode van vier of vijf generaties.
Daar de man kracht en macht vertegenwoordigt, heeft zijn leven niet alleen gevaar gelopen tijdens oorlogen en veldslagen die er altijd hebben bestaan, maar heeft dat ook risico gelopen in de avontuurlijke sporten en gevaarlijke bezigheden van vrede. Als gevolg daarvan is er in alle gemeenschappen een groter verlies in de mannelijke dan in de vrouwelijke populatie. Onder deze ongelijkheid in aantal is het een vraag in hoeverre het een deugd is een systeem op te leggen dat een groot aantal vrouwen berooft van hun natuurlijke rechten zonder hen enige keuze in de kwestie te laten. Als het een deugd zou zijn betekent het evenwel een verlies van leden van de gemeenschap. Het gemiddelde individu houdt zich feitelijk niet met eerlijkheid aan zo´n norm en verliest zo de gelegenheid op voortplanting zonder beperkende passie. Zo worden zeden ondermijnd en prostitutie aangemoedigd.
In Afghanistan, dat in het Oosten als achterlijk wordt beschouwd, maar waar polygamie, zijnde een natuurlijke tendens, zowel door de wet als door de religie wordt erkend, zijn er weinig gevallen van seksuele misdaad; prostitutie is er praktisch onbekend en er zijn geen vondelingen.
Er zijn andermaal gevallen waar polygamie vanuit elk redelijk gezichtspunt een noodzakelijkheid lijkt; in een huwelijk bijvoorbeeld waar de vrouw gek of ziek of kinderloos is. En naast deze fysieke redenen zijn er intellectuele redenen. Als men het leven bekijkt ziet men dat de mensen in alles ongelijk zijn. Misschien is één man in fysieke kracht gelijk aan tien gemiddelde mannen; een ander is intellectueel in gigant onder zijn naasten. In het Sanskriet betekent mana mind; en de ware mens is mind. Een mind kan gelijk zijn aan duizend minds. Een mind kan ontelbare kanten hebben, die elk begerig zijn zich te uiten. Een mind kan in staat zijn ontelbare activiteiten te beheren en om ontelbare interesses te ondersteunen.
Het was in een land waarin de volkeren akkerbouw bedreven de gewoonte dat ieder een bepaald lapje grond van het land als zijn portie ontving. Sommigen benutten het privilege en anderen keken niet om naar hun erfenis. Nu zag een man, een goede echtgenoot, een vel onaangeroerd en onopgeëist liggen en hij wilde het gepassioneerd; hij wist dat het door zijn arbeid een goede en mooie plek zou worden. En hij ging naar de regeerder van zijn land en eiste van hem dit braakliggend en onopgeëist veld dat hij had zien liggen.
De regeerder antwoordde: ´Je bent een goede echtgenoot; je hebt op geen enkele wijze dat verwaarloosd wat je bent; en ik persoonlijk vind het vreselijk dat die goede veld dat jij hebt gezien er zo verwaarloosd bij ligt. Want het is mijn wens dat mijn land een gelukkig en rijk land is en dat elk deel ervan gevuld is met voorspoed. Maar als ik jou dit lapje grond zou toekennen welke beteugeling zou ik dan nog hebben bij andere oneerlijke en verwaarlozende echtgenoten? Want het is zeldzaam zo iemand als jou te vinden. Want de echtgenoten zijn voor het grootste deel vadsig en verkwistend, stelend en oneerlijk, het nauwelijks waard om dat bezit en die vrijheid die ze al bezitten te behouden, maar altijd bereid om te graaien naar dat wat hen van rechtswege niet toebehoort´.
´Maar´, zei de goede echtgenoot tegen de regeerder, ´als een lapje grond onopgeëist blijft zullen er grassen groeien en kunnen er allerlei soorten schadelijke dingen bloeien; dan is er dus een dubbel verlies voor uw land, want deze schadelijke dingen verspreiden zich naar andere omheinde en gecultiveerde plaatsen en de zaden van de grassen worden door de wind overal naar toe geblazen´.
´Dat weet ik heel goed´, zei de regeerder van het land, ´maar het is mijn plicht mijn wetten op te stellen terwijl ik rekeninghoud met de slechtste van mijn onderdanen´.
Het zijn de wettelozen, de afvalligen en de mentaal incapabelen die zich voortplanten en vermenigvuldigen onder een systeem van ongelegde monogamie; terwijl gezinnen die talent en positie hebben geërfd worden verzwakt door elke soort van kunstmatige beperking en hun ongehuwde vrouwvolk leiden met tienduizenden kunstmatige levens met natuurlijke instincten die door conventies van educatie, wetgeving en religie zijn onderdrukt.
Reizigers uit het Westen geven vaak met een soort minachting commentaar op krioelende armere populaties van de Oosterse steden. Maar het zal voor Westerse missionarissen nooit gemakkelijk zijn de hoogopgeleide Oosterse mannen en vrouwen te richten naar hun kijk op beschaving wanneer deze de overvolle straten en krotwijken van Europese steden hebben gezien, waar viezigheid, ziekte en dronkenschap de menselijkheid zo hebben gedegenereerd. En men ziet niet alleen in de Westerse krotwijken geweld dat de menselijke natuur is aangedaan, maar er zijn grote delen van de mensheid van wie de levens niet anders dan levens van slavernij genoemd kunnen worden, die worden gevangen en ingeklemd in de wielen van een beschaving die zo veel schoonheid van ideaal, van persoonlijke vrijheid en expressie vergruizelt en vernietigt. De natuur is buigzaam en het individu is zich niet altijd volledig bewust van zijn verlies; en derhalve lijdt hij maar een beetje omdat hij zich er niet volledig bewust van is. Het verlies van het individu wordt niettemin in zijn totaliteit gevoeld door het geheel van de maatschappij. Terwijl zulke dingen bestaan onder het schema van beschaving kan dat schema het zich niet permitteren enig ander systeem te ontkennen.
In alle tijdperken zijn denkers die op zoek waren naar oplossingen voor de problemen van het universum tot het besef gekomen dat de mens het resultaat en het doel van de schepping is. Met andere woorden: zij zijn tot het besef gekomen dat het leven, het bewustzijn, wat op zichzelf de goddelijke essentie is, omhoog stijgt vanuit de laagste schepping, vanuit de wereld van de mineralen, via de wereld van de planten en de dieren, en zijn bestemming vervult in de mensheid.
De menselijke schepping is derhalve door hen beschouwd als de heiligste schepping. De gehele geest van het Christendom bijvoorbeeld onderricht dit. Het ideaal van de geboorte van Christus geeft een idee van de heiligheid van de menselijke geboorte.
In elke religie kan dezelfde wens om het ideaal van de menselijke geboorte te verheffen gezien worden; en daar religie in alle tijden het levens van het volk in zijn greep heeft gehad, hebben zich overal verschillende soorten gewoonten ontwikkeld om het huwelijk met heiligheid te omringen. Vanwege het idee van de heiligheid van de menselijke geboorte hield men het huwelijk voor heilig. Maar tegelijkertijd had polygamie de overhand niet beperkt door religie tot de komst van Mohammed.
Het leven in zijn geheel zien ligt buiten de macht van de meerderheid van de mensheid. De kijk van de gemiddelde mens wordt begrensd door het belang van de welvaart van het ras of de gemeenschap waartoe hij zelf behoort. In de cycli die de geschiedenis van de beschaving vormen evolueert en degenereert de mens en vaak is zijn gewin in de ogen van opeenvolgende generaties helemaal tenietgedaan door een overeenkomstig verlies. De mens kijkt niet verder dan wat hij ziet; en steeds weer heeft de draai van een cyclus een periode van wreedheid, van intolerantie en van degeneratie gebracht.
Krishna heeft gezegd: ´Telkens wanneer Dharma wordt bedreigd, word ik geboren´. Het Sanskriet-woord Dharma heeft een grotere significantie dan doorgaans aan het woord ´religie´ wordt gegeven; het omvat zowel de dingen van Caesar als het geheel van plicht en wet. De woorden van die grote leraren die in verschillende donkere tijden van de geschiedenis zijn verschenen om de mensheid te gidsen zijn van soevereine waarde juist omdat zij in hun visie en kennis van het leven alles beroerden wat zich onder en voorbij het leven bevindt en de schepping als een geheel zagen.
Het is opmerkelijk dat polygamie nooit in de geschiedenis is beperkt door religie tot de komst van Mohammed. Hij was de eerste religieuze leraar die het huwelijk reguleerde; totdat hij over de kwestie sprak had religie, die het huwelijk altijd tot een heilige vereniging had gemaakt, nergens het aantal vrouwen voor een man beperkt. Christus, de grote voorganger van Mohammed, had zich nooit direct of indirect uitgelaten over polygamie, de overheersende gewoonte onder de Joden van het Oude Testament.
Naar de oppervlakte van dingen kijkend worden er velen verleid om zich af te vragen, ofschoon weinigen de gedachte zullen uiten, of deze grote leraren van de mensheid die zelf polygame levens leidden werden voortgedreven door sensualiteit of door een of andere basisopvatting van het leven en van de mensheid. Werd Abraham, de vader van de religie, heilig en puur; werd Mozes, de goddelijk geïnspireerde wetgever; en werd Salomo, die wijsheid en rechtvaardigheid vertegenwoordigt, werden zij, wier woorden zondag na zondag worden gelezen tijdens diensten die zijn opgedragen aan de aanbidding van Christus, en werd ook Krishna, de Heer van de Hindoe´s, werden zij voortgedreven door sensualiteit of door een of andere basisopvatting van de vrouw?
Wanneer we in hun levens graven vinden we heel wat anders. Neem bijvoorbeeld het leven van Mohammed, die zo openlijk beschuldigd werd en verkeerd werd begrepen door de onwetenden, ofschoon hij een groter aantal volgelingen had van enig ander religieus leider. Met zijn brede kijk op het leven en met zijn handelingen die werden gemotiveerd door de hoogste idealen had hij voor alle menselijkheid het grootste respect voor vrouwen. Zelfs in de korte eed van loyaliteit die hij zijn volgelingen afdwong vond hij ruimte om zijn ideaal van de vrouw te laten zien; want zijn aanhangers zwoeren: ´om geen kwaad te spreken over de vrouwen´. Hij was als jongeman vol kracht en in de bloei van zijn leven een trouwe echtgenoot van Khatidja; en het bewijs van zijn oprechtheid en trouw aan haar ziet men in haar onwankelbare devotie aan hem. Zij was de eerste die in zijn geïnspireerde boodschap geloofde en hem erin ondersteunde. Zij betekenden in de achttien jaar van hun gehuwde leven alles voor elkaar; zij deelde met hem de gevaren en beledigingen van die keiharde jaren, toen het behalve voor haarzelf en twee of drie intieme vrienden erop leek dat hij onmogelijk ooit zou slagen in zijn missie.
Hoe valt dit beeld van het eerste deel van zijn leven dan te vergelijken met dat latere deel, na de dood van de geliefde Khatidja? Voorwaar een grote deugd dicteerde dat latere gedrag van hem, dat door degenen die maar weinig van zijn lering af weten zo is verdraaid. De weinigen die Mohammed volgden geloofden in hem in die mate dat ze alleen voor hem leefden: hij was voor hen de vertegenwoordiger van God. Zij offerden alles, zelfs hun levens, voor hem op; en hij, op zijn beurt, gaf hen tijdens hun leven alle bescherming die hij maar kon en onderhield, wanneer zij stierven, hun weduwen en kinderen. Deze vrouwen hadden moeilijk terug kunnen gaan naar hun eigen volk, want zij waren verschoppelingen. Weduwen van mannen die door hun families waren verstoten omwille van hun trouw aan Mohammed, werden met trots leden van de huishouding van hun Profeet.
Zelfs de meest lasterlijke lasteraar van de Profeet kan niet anders dan toegeven dat zij gelukkig en harmonieus leefden; en kan niet bewijzen dat hij de vrouwen die hij onder zijn hoede had genomen en van wie er velen slechts in naam zijn vrouw waren, ooit anders dan heel vriendelijk behandelde.
Elke natie overdrijft de geweldige eigenschappen van de held die ze verheerlijkt en het verhaal van de heer of de held van een vreemd geloof, zoals dat door de toegewijden wordt verteld, schijnt elke natie niet alleen ongeloofwaardig maar ook weerzinwekkend toe. De volgelingen van Mohammed sporen trots een relatie met hun geëerde leraar op; dus dit deel van zijn leven heeft ongetwijfeld een onwerkelijke bekendheid gekregen en er zijn verhalen ontstaan die op kwaadwillige wijze zijn verdraaid door andere naties en overtuigingen, niet in staat hun oorsprong te waarderen. Tegelijkertijd is het zeker dat Mohammed op deze manier verzoeningen tussen vijandelijke stammen heeft veroorzaakt, tot groot voordeel van zijn volk; een feit dat zijn volgelingen altijd dankbaar hebben erkend. Want onder zijn bescherming ontmoetten de wezen en degenen die afhankelijk waren van families die verdeeld waren door jaloezie en bloedvetes uit het verleden ontmoetten elkaar op gelijke voet, als geëerde leden van een familie.
Op deze manier gaf hij zijn landgenoten een nieuw ideaal van patriottisme. Hali, de dichter van het huidige Hindoestan, wiens schoonheid van de dichtregels en wiens ideëen van religieuze en sociale hervorming bewondering hebben opgeroepen van zowel zijn landgenoten als van de Westerse wereld, heeft dit feit in een prachtig lyrisch gedicht uitgedrukt, wat ruwweg als volgt in proza kan worden vertaald:
Die de zwakken hielp hun levens te vervullen,
Die een altijd-aanwezige helper bij zorgen was,
Die rouwde met zijn eigen volk en
Bij de zorgen van anderen,
Hij was mijn geliefde Mohammed.
Hij die de fouten van degenen die fouten maakten vergaf,
Die de harten van de angstigen en wanhopigen
Zuiverde van hun angst,
Die met macht en kracht het kwaad bedwong,
Die families verzoende die lange tijd met elkaar in oorlog waren
En verbitterd naar elkaar toe waren geraakt,
Hij was mijn geliefde Mohammed.
Akbar, van wie de herinnering aan zijn heerschappij zowel gegrift staat in de harten van de Hindoe´s als van de moslims door zijn wijsheid in het verzoenen van deze twee geloven, volgde hierin het voorbeeld van de Profeet. Want naast de vrijheid die hij zijn onderdanen verleende om op hun eigen manier te aanbidden, of dat nu als Christen, Jood, Hindoe of Moslim was, terwijl hij de religie van elke gemeenschap niet alleen met sympathie maar ook met respect behandelde, koos hij ook prinsessen uit verschillende provincies als zijn echtgenotes en bevorderde zo het begrip tussen volgelingen van verschillende religies, verschillende morele richtlijnen en verschillende gewoonten; en zijn heerschappij wordt door alle Indiërs geëerd als de vreedzaamste uit de gehele geschiedenis van het Moghul-keizerrijk.
De grote leraren hebben hun boodschappen in zulke grote delen van de mensheid ingeprent door de kwaliteit van hun mind. Een mind kan gelijk zijn aan honderd minds; een ander aan duizend minds; zo is het verschil in de kwaliteit van de minds van de mensen. En het is de kwaliteit van een grote mind om de waarheid te vinden, niet een kwantiteit van lagere minds. De lering van elke grote leraar van de mensheid is op elk tijdstip in de geschiedenis van grotere waarde dan de mening die doorfiltert via de een of andere sectie van de gemiddelde mensheid. Want de grote denker die contempleert over de stroom van dat goddelijke bewustzijn dat het leven is, stijgt in zijn contemplatie boven de grenzen uit die de kijk van de gemiddelde mens op enig moment van de beschaving wel moeten beperken.