Wanneer we het leven op diepe wijze beschouwen dan kunnen we het in twee gedeelten verdelen en het ene de lichte kant en het andere de diepere kant van het leven noemen. Het belang van deze twee kanten kan met tijden even groot lijken. Wanneer iemand aan het denken is aan de lichtere kant van het leven dan is op dat moment die kant het belangrijkste, terwijl de andere kant, waarvan diegene zich niet bewust is, van geen groot belang lijkt te zijn. Dan zijn er echter andere momenten die in het leven komen, wellicht na het lijden van pijn of na een verlies of een andere ervaring, waarop iemand plotseling ontwaakt tot een ander besef van het leven; en wanneer je daartoe bent ontwaakt dan lijkt de diepere kant van het leven meer belang te hebben dan de lichtere kant ervan. Niemand, ambtenaar, mysticus of autoriteit kan zeggen welke kant het belangrijkste is. Dat hangt af van de manier hoe we ernaar kijken. Als we de waarde ergens van, ook al is het iets kleins, vergroten dan zullen we er een grotere waarde aan hechten. Niets in deze wereld bezit een waarde die er permanent aan verbonden is. Als er zoiets lijkt te bestaan dan blijft dat niet altijd in dezelfde positie. Als iets zoals geld aan verandering onderhevig is, wat in deze wereld bestaat er dan wat niet in belangrijkheid verandert?
Net zoals het nodig is om na inspanning te rusten zo is het nodig om nadat je je dagelijkse plichten hebt vervuld een kijkje te nemen in de diepere kant van het leven. Om die reden hebben religies gebeden onderricht en werden er kerken gebouwd waar mensen naar toe konden gaan om in de juiste atmosfeer te zijn en om stil te zijn. Nu is religie op de tweede plaats gekomen en heeft het leven van de mens zich met meer worstelingen ontwikkeld; iemand heeft vanzelf nauwelijks de tijd om naar een eenzame plek te gaan of een kerk binnen te gaan om in stilte te gaan zitten. De paar mensen die de tijd hebben en dit hun religie graag willen voortzetten gaan eens per week naar een dienst. Als het aan mij zou zijn om de huidige tijd een manier voor te stellen dan zou dat de manier van esoterie zijn, wat aan de ene kant studeren betekent en aan de andere kant beoefenen en ook mediteren: het doen van deze drie dingen.
Je kunt vragen wat je moet bestuderen? Er zijn twee soorten studie. De ene is het lezen van de leringen van de grote denkers en hen in gedachten houden, de studie van metafysica, psychologie en mystiek. De andere soort studie is de studie van het leven. Je hebt elke dag de gelegenheid om te studeren; maar het moet een correcte studie zijn. Wanneer iemand in een tram of in de trein reist met een krant in de hand dan wil hij het sensationele nieuws lezen dat niets waard is. Hij moet de menselijke natuur die zich voor zijn ogen bevindt bestuderen, mensen die komen en gaan. Als hij dit blijft doen dan begint hij menselijke wezens te lezen alsof zij brieven zijn geschreven door de goddelijke pen, die over hun verleden en hun toekomst spreken. Hij moet op diepe wijze naar de hemelen, naar de natuur en naar alle dingen die er in het dagelijkse leven te zien zijn, kijken en met de wens om te begrijpen erover nadenken. Dit soort studie is zeer verheven boven, onvergelijkbaar verheven boven de studie van boeken.
Dan is er de beoefening, de oefeningen die de Yogis en de soefi's in het Oosten vele, vele jaren hebben uitgevoerd; en zij hebben hun duizenden jaren van ervaring van leraar op leerling als een overlevering doorgegeven: manieren van zitten, van staan, van op de juiste wijze ademhalen, manieren om stil te zijn, om te ontspannen, om je te concentreren, om je geïnspireerd, vreugdevol of vrediger te voelen. Natuurlijk is er voor zulke oefeningen de hulp van een leraar nodig.
En het derde is de beoefening in het dagelijkse leven; om de principes die je in het leven hoogacht in praktijk te brengen, om het ideaal dat je altijd in je hart hebt gehouden hoog te houden. Deze zaken en daarnaast nog vele andere, zoals je houding jegens anderen, je manier van omgaan met anderen, alles wat je van ´s morgens vroeg tot ´s avonds laat doet, al deze zaken helpen allemaal bij je ontwikkeling, totdat je in een fase terechtkomt waarin je de diepere kant van het leven vanzelf ziet. Er zijn talloze mensen die ongelukkig, depressief of zeer wanhopig waren, die zelfmoord hebben willen plegen, die uiteindelijk beseft hebben dat het leven de moeite waard is nadat ze dit hebben gedaan.
We kunnen de lichtere en de diepere kanten van het leven in onze huidige ervaring verbeelden*. We zijn samen aan het reizen, sommigen uit het ene lang, sommigen uit een ander land, van verschillende delen van de wereld. Toch zijn we samen gekomen. Waardoor? Door het lot dat ons een gezamenlijke bestemming heeft gegeven waar we allemaal naartoe wensen te gaan en wat ons voor een paar dagen samenbrengt op dit schip.
Onze vrolijke inslag, ons aangename houding ten opzichte van elkaar en ons verlangen om vriendelijk, zachtmoedig en sociaal te zijn is het enige wat ons elkaar laat begrijpen en wat ons zal helpen elkaar gelukkig te maken; het brengt ons nog dichter bij elkaar dan het lot heeft gedaan. Het is een klein beeld van het leven. Wanneer we het leven van een gemeenschap, een natie, een ras zelfs van een gehele wereld in ogenschouw nemen, wat is dat dan? Is het niet als een groot schip waarop iedereen aan het reizen is en waarop iedereen, zich daarvan bewust of niet, beweegt en verandert?
Er zijn twee soorten reiziger. Degenen die weten waar ze naartoe gaan en degenen die niet weten waar ze vandaan komen en waar ze naartoe gaan. Wanneer dezen hun ogen openen dan beseffen ze slechts dat ze op dit schip zijn, dat ze ergens vandaan komen en dat ze op een schip zijn dat beweegt en ergens naar op weg is. Veel mensen leven tegenwoordig op zo´n wijze in de wereld. Zij zijn zo geabsorbeerd door hun dagelijkse activiteit dat ze niet weten waar ze vandaan komen en waar ze naar op weg zijn.
Stel je eens het verschil tussen deze twee reizigers voor: de ene die weet waar hij vandaan komt en wat zijn doel is en de ander die slechts weet waar hij is, wat zijn huidige activiteit is, wat de dingen in zijn onmiddellijke omgeving zijn. Degene die niet weet waar hij naar op weg is is niet voorbereid om zijn bestemming te arrangeren, tegemoet te treden; hij weet niet wat er voor hem in het verschiet ligt en daarom is hij er niet op voorbereid.
Boeddha werd ooit eens door zijn leerlingen gevraagd wat hij met onwetendheid bedoelde. Hij antwoordde door te beschrijven hoe iemand zich op ooit eens in wanhoop vastklampte aan een tak van een boom in het holst van de nacht, niet wetend of er zich grond, een kuil of water onder hem bevond. De hele nacht lang trilde hij, huilde hij en klampte hij zich vast aan die tak. Bij dageraad ontdekte hij dat hij zich maar een een halve meter boven de grond bevond.
Onwetendheid kan gedefiniëerd worden als angst, twijfel, passie en verwarring. Waar komen die allemaal vandaan? Zij komen allemaal uit onze onwetendheid van de ene kant van het leven, de diepere kant ervan. We kunnen slim zijn in van de lichtere kant van het leven het beste maken, maar dat is niet alles. Ondanks al onze inspanningen van ´s morgens vroeg tot ´s avonds laat weten we niet waar we zullen aankomen, wat we erdoor willen winnen. Als we weelde, positie, faam, naam of wat dan ook in ogenschouw nemen dan verwart ons dat alleen maar want het leven is in beweging; alles is in beweging. We kunnen het niet vasthouden. Iemand kan de ene dag rijk zijn en de andere dag arm; hij kan de ene dag succesvol zijn en toch kan hij wellicht vroeg of laat mislukking tegenkomen. Wie zou er hebben gedacht dat zulke sterke naties als Rusland en Duitsland ogenblikkelijk zouden vallen; naties die honderden jaren nodig hebben gehad om sterk te worden en zich op te bouwen? Toen echter hun tijd daar was, duurde het niet lang eer zij vielen. Als zulke grote machten onderhevig zijn aan een ogenblikkelijke val en hun hele constructie gebroken kan worden, als dat de natuur en het karakter van het leven is, dan zal geen enkele bedachtzame persoon het feit ontkennen dat er zich een of ander mysterie achter dient te bevinden, een of ander geheim waarvan hij graag de sleutel zou willen vinden. Hij zou tenminste willen weten wat het leven is en wat zich erachter bevindt.
Degenen die het leven hebben bestudeerd en lang genoeg over dit onderwerp hebben nagedacht zijn op hetzelfde punt aangekomen als de denkers die wel zo´n achtduizend jaar geleden hebben geleefd. Boeddha heeft dezelfde dingen gezegd en verwerkelijkt die een wijs iemand vandaag de dag zou verwerkelijken en zeggen. Dit laat ons zien dat wijsheid in alle tijden hetzelfde is. We kunnen vooruit gaan of achteruit gaan, maar de wijsheid verandert nooit en zal altijd dezelfde zijn. Dezelfde verwerkelijking zal tot al diegenen komen die op diepe wijze nadenken en proberen te beseffen wat het leven is. Om het leven te verwerkelijken is het niet nodig dat wij een bepaalde religie aanhangen. Het is niet nodig dat we groots of goed, vroom of spiritueel zijn. Het allerbelangrijkste is dat we toeschouwer worden. We moeten op een scherpzinnigere manier naar het leven kijken dan we nu doen in plaats van op een kunstmatige wijze te leven. Dat zou ons niets kosten. Het haalt ons slechts een paar minuten weg van onze dagelijkse bezigheid. Het leven biedt ons altijd een gelegenheid om na te denken hoe druk we ook zijn.
Het is niet nodig dat we ons beroep, onze taak in het leven verlaten en het woud ingaan en in stilte gaan zitten mediteren over het leven. We kunnen over het leven mediteren temidden van het leven als we dat maar willen. Wat er gebeurt is dat iemand zijn leven begint met handelen en hij steeds minder nadenkt naarmate hij actiever wordt. Vervolgens wordt zijn handeling zijn gedachte. Maar als hij zou overwegen wat er nog meer bestaat naast de handeling en de gedachten die zijn verbonden met het dagelijkse leven, als hij ook zijn denken aan de diepere kant van het leven zou schenken dan zou hij meer genieten.
Het ideale leven is om tenminste te proberen naar je eigen ideaal te leven. Om echter een ideaal te hebben dien je je eerst bewust te worden van een ideaal. Niet iedereen bezit een ideaal; veel mensen weten er niets van. Het is niet overdreven om te zeggen dat de oorlogen en rampen waar we doorheen zijn gegaan, de onrust die allen voelen en de onenigheid tussen de mensen die soms wordt gezien en soms niet, allemaal worden veroorzaakt door één en hetzelfde en dat is het gemis aan een ideaal. Wij zijn commerciëel en in de handel aan het vooruitgaan. Maar in alle beroepen zal de vooruitgang op de een of andere dag worden gestopt als het ideaal wordt vernietigd. Als er iets is waarvan gezegd kan worden dat het het middel is om de wereld te redden dan is dat het zich bewust worden van idealisme. Dat is de eerste taak die de moeite waard is om te overwegen.
Daarnaast is het voor de gemiddelde mens al van groot belang en helemaal niet zo moeilijk om zelfs maar één ding in ogenschouw te nemen en dat is dat hij een leven van balans dient te leiden. Wanneer iemand aan het werk is zou hij zich moeten realiseren dat er ook ontspanning nodig is. Wanneer iemand zichzelf vermoeit is het nodig om rust te nemen; wanneer iemand te veel denkt dan is het nodig de mind op bepaalde tijden te laten rusten en te proberen niet te denken. Het leven is echter een bedwelming, het is als sterke drank, wat het motief van iemand ook is, of hij nu gedwongen wordt en erin gegooid wordt of niet. Het is allemaal een bedwelming, op zijn doel afgaand met al zijn macht, denken en voelen totdat hij ofwel heeft volbracht wat hij wil ofwel hij vernietigd wordt. Als hij balans zou gebruiken bij alles wat hij doet dan zou hij de sleutel tot een leven van groter geluk vinden.
Mensen vechten, redetwisten en discussiëren vaak. Waarover? Over een reden. Wanneer twee mensen met elkaar redetwisten heeft elk een reden. Ieder denkt dat zijn reden de juiste is. Zij kunnen jarenlang redetwisten en toch nergens bij uitkomen omdat de reden van elk anders is. Daarom is meer denken zien achter de reden. En op het moment dat we achter de reden beginnen te zien, zullen we heel anders naar het leven kijken. Dan ontdekken we dat er achter hetgeen we waarvan we de ander beschuldigen zich wellicht iets bevindt om te prijzen; en waar er iets is om te prijzen er zich wellicht een reden om te beschuldigen bevindt. We zullen gaan zien wat er zich voorbij alle verschijnselen bevindt en dat zal ons het bewijs leveren dat het gehele leven een soort ontplooiing is. Hoe dieper we in het leven kijken hoe meer het zich ontplooit, ons toestaand scherpzinniger te zien. Het leven is onthullend. Niet alleen menselijke wezens spreken; als de oren maar konden horen dan spreken zelfs planten, bomen en de hele natuur, in die zin dat de natuur zich onthult, haar geheim onthult. Op deze manier communiceren we met het geheel van het leven. Dan zijn we nooit alleen, dan wordt het leven de moeite waard om geleefd te worden.
De bedachtzamen van alle tijden hebben de bron van de schepping beschouwd als één en dezelfde. Een wetenschapper zal ons nu vertellen dat de oorzaak achter de schepping beweging, vibratie is. Tot zo ver wil hij gaan. Maar als deze manifestatie vanuit beweging en vibratie in ons vizier is gekomen dan is die beweging niet zonder leven. Als die beweging het leven zelf is dan is het intelligent. Natuurlijk niet intelligent in de betekenis waarin wij dat woord begrijpen. Wij kennen de beperkte kant ervan; wij noemen de functie van het brein intelligentie. We zeggen dat iets intelligent is omdat het levend is en iets anders waarin wij geen leven onderscheiden noemen we onintelligent. Een Indische wetenschapper heeft echter aangetoond dat zelfs bomen ademen. Als dat waar is dan zijn bomen levend. En als het vandaag wordt bewezen dat bomen levend zijn dan zal er ook ontdekt worden dat stenen levend zijn. Dan zul je beseffen dat al het leven voortkomt uit een bron die precies het leven van alles is en niet alleen het leven maar ook de intelligentie; dit is wat religie God noemt. Hoe we het ook noemen, het is allemaal hetzelfde. Het verschil zit hem alleen in de naam.
