Het woord dat verloren raakte is een symbolische frase van de mystici die al tijdenlang in het Oosten en onder de wijzen bestaat. Veel spirituele en mystieke scholen zijn gevormd teneinde dit specifieke probleem te begrijpen; het is echter een feit dat iedereen die het probleem heeft opgelost er achteraf erg weinig over zegt.
Er bestaat een klassiek verhaal in het Oosten dat verhaalt dat er ooit eens een muur van mysterie was. Elke keer dat iemand probeerde er op te klimmen en eroverheen naar de andere kant te kijken, glimlachte hij en sprong hij over de muur in plaats van terug te komen en kwam nooit weer terug. De mensen van dat land werden dus heel graag weten welk mysterie zich er achter die muur bevond. Op een keer deden ze iemand die de muur opklom om te zien wat er zich aan de andere kant bevond ketenen aan zijn voeten en hielden hem vast zodat hij er niet overheen kon gaan. Toen hij naar de andere kant keek, was hij zeer verrukt door wat hij zag en glimlachte; en degenen die onder aan de muur stonden, wilden graag weten wat hij te zeggen had en trokken hem terug. Maar tot hun grote teleurstelling was hij zijn spraak verloren.
Het mysterie van het leven heeft een grote charme; elke ziel is er nieuwsgierig naar; maar wanneer je het mysterie van het leven wilt uitleggen, zijn woorden niet toereikend. Er zijn veel redenen voor deze sprakeloosheid, voor dit zwijgen. De eerste reden is dat de mens die heeft gezien wat er zich aan de andere kant van de muur bevindt zich onder kinderen voelt wanneer hij terugkomt. Voor hem lijken alle dingen waaraan mensen groot belang hechten en die de mensen zeer waarderen waardeloos. Voor hem zijn de waarheid en het feit twee verschillende dingen; voor ieder ander zijn waarheid en feit hetzelfde.
De aanhangers van verscheidene geloven en religies, degenen die verschillende meningen en verschillende ideëen hebben, maken ruzie met elkaar, argumenteren met elkaar en verschillen van elkaar. Maken zij ruzie of verschillen zij in de verwerkelijking van de waarheid? Nee. Alle verschillen en disputen worden veroorzaakt door de verscheidene feiten die allemaal anders zijn. Er zijn veel feiten en er is één waarheid; er zijn veel sterren en één zon; en wanneer de zon is opgegaan verbleken de sterren. Voor degene voor wie de zon is opgegaan, voor degene voor wie de waarheid zich heeft gemanifesteerd, maken feiten weinig verschil uit. Het licht van de waarheid dat op de feiten valt zorgt ervoor dat ze verdwijnen.
Het is erg interessant te observeren dat er veel mensen zijn die zowel doof als stom zijn. Dit toont aan dat doofheid en stomheid met elkaar verbonden zijn en volgens een bepaald gezichtspunt is het hetzelfde om doof of om stom te zijn. Het is net als de twee uiteinden van een lijn: wanneer je naar de uiteinden kijkt dan kun je zeggen ´doof´ of ´stom´; wanneer je naar de hele lijn kijkt dan zijn de twee uiteinden één. Op dezelfde manier zijn perceptie en expressie de twee uiteinden van een lijn. Met andere woorden: het vermogen om te spreken en het zintuig om te horen zijn hetzelfde. Als het ene verloren raakt, raakt het andere dat ook.
Het verschil tussen wetenschap en mystiek is klein; het ene gaat tot een bepaalde hoogte, het andere gaat echter verder. Een wetenschapper die het idee van de schepping vanuit een materialistisch gezichtspunt bekijkt gaat zo ver dat hij zich realiseert dat er bepaalde elementen zijn die de schepping veroorzaken en verscheidene objecten vormen. Wanneer hij verder gaat gaat hij zo ver als atomen, moleculen en electronen en vervolgens komt hij uit bij vibraties; en hier staat hij stil. Hij zegt dat de basis van de gehele schepping beweging dient te zijn en dat vibratie het verfijndste aspect van beweging is.
De Vedanta spreken over Nada Brahma, geluid-God, wat betekent dat het woord of het geluid of de vibratie het creatieve aspect van God is, wat aantoont dat de mysticus niet zo veel van de wetenschapper verschilt die zegt dat beweging de basis van de gehele schepping is. Wanneer je deze overeenkomst tussen de conceptie van de huidige wetenschappers en die van de mystici, de leraren uit de oudheid, ontdekt dan ga je het eens worden met Salomo dat er niets nieuws onder de zon is. Het verschil is dat de mystici uit de oudheid geen beperking aanbrachten die ze beweging of vibratie noemden, maar dat ze de bron ervan bespeurden in de goddelijke spirit.
Volgens het gezichtspunt van een mysticus was het het perfecte Wezen dat er voor de schepping bestond; perfect, niet in de gewone betekenis van het woord, daar we in de dagelijkse conversatie veel wat beperkt is perfect noemen, maar in de betekenis van de spirit van het woord. De spirit van de betekenis van perfectie bevindt zich voorbij de woorden. Een mysticus bedoelt met goddelijke perfectie de perfectie van schoonheid, wijsheid en macht; de perfectie van liefde en de perfectie van vrede. Maar tegelijkertijd dient er waar ogen zijn een object te zijn om naar te kijken, om te aanbidden; zo wordt de bedoeling van de ogen volbracht. Waar oren zijn dient er een geluid te zijn teneinde van de schoonheid ervan te genieten; daarin ligt de voltooiing van het bestaan van de oren. Het was dus voor het perfecte Wezen nodig een beperkte perfectie van Zijn eigen Wezen te scheppen teneinde Zijn eigen perfectie te kunnen verwezenlijken; en dit wordt volbracht door de Ene die in drie aspecten is verdeeld. Dit is het eigenlijke geheim achter de conceptie van de drie-eenheid: de ziener, het geziene en het zien.
Het is de taak van biologie en andere wetenschappen om in detail de geleidelijke ontwikkeling van de schepping te verklaren. Maar de schets die de mystici van alle tijden hebben gegeven is dat er eerst de schepping van het koninkrijk van de mineralen plaats heeft gevonden, vervolgens van het koninkrijk van de planten, toen dat van de dieren en als laatste het koninkrijk van de mens. Zij hebben onderricht dat er via dit hele proces van ontwikkeling er een bepaald doeleinde is geweest dat de schepping naar de voltooiing van een bepaald doel heeft geleid. De ziener ontdekt echter bij het bestuderen van het gehele proces, bij het bestuderen van het koninkrijk van de mineralen, van de planten, van de dieren en van de mensen iets wat er miste maar wat te voorschijn komt naarmate de ontwikkeling verder gaat. En wat was dat wat miste? Dat is expressie en perceptie; en dat hebben de mystici in hun symbolische frase Het woord dat werd verloren aangeduid. En wat laat hen zeggen dat het woord werd verloren? Dat er in het begin het woord was; er was beweging, virbratie en er was het bewustzijn van het perfecte Wezen. De rotsen werden niet gemaakt, zelfs niet vanuit een wetenschappelijk gezichtspunt, voordat de manifestatie zich manifesteerde; vibratie kwam als eerste en daarna kwamen de rotsen. Het verschil tussen het mystieke en het wetenschappelijke gezichtspunt is echter dat de wetenschapper zegt dat er zich vanuit de rots intelligentie ontwikkelde door een geleidelijk proces, terwijl de mysticus daarentegen zegt dat de rots slechts een graad van intelligentie is; intelligentie was er eerst en de rots kwam daarna.
Het gehele proces van manifestatie suggereert dat er een werking is de richting van een en het zelfde doel. Er zijn twee gezichtspunten op grond waarvan je er naar kunt kijken: het ene is dat een berg ooit zal veranderen in een vulkaan, of dat een boom ooit vruchten zal dragen en dat op die manier het doel van zijn wezen wordt vervuld. Het andere gezichtspunt, dat wellicht perfecter is, is dat de stenen, bomen, dieren en de mens allemaal werkzaam zijn in de richting van een doel en dat het gehele proces van de schepping in die richting werkzaam is. En wat is het doeleinde waarvoor elk aspect van de schepping werkzaam is? Waar wachten de wouden, de bomen op? Op welk moment? Welk doel? Wat zoeken de dieren behalve voedsel? Wat is het belang van elke activiteit van de mens en wat trekt hem na het vervullen van de ene activiteit naar de andere activiteit? Het is één doel, dat echter bedekt is onder vele vormen. Het is de zoektocht naar dat ene woord, het woord dat werd verloren. Hoe verder de schepping zich ontwikkelt, hoe groter haar verlangen om dit woord te horen.
Net zoals er een gradueel proces van evolutie vanaf het koninkrijk van de mineralen naar het koninkrijk van de mens is, zo is er ook een gradueel proces van een bepaalde menselijke evolutie naar een staat van perfectie. Wat maakt dat de mens een woord van aanbidding of een woord van lof wil horen dat hem bevredigt? Wat is het dat hem pleziert bij het horen van de stem, het woord, van zijn vriend? Wat is het dat hem betovert in muziek, in poëzie en dat hem vreugde schenkt? Dat is hetzelfde woord dat werd verloren en in verschillende vormen tevoorschijn komt.
Het lijkt erop dat de schepping in het begin doof en stom is; ik bedoel aan het begin van de materialistische schepping. En wat is hetgeen wat deze pijn voelt bij het besef dat het doof en stom is? Die spirit van perfectie die perfect is geweest in perceptie en expressie. Wat Jelal-ud-Din Rumi zegt over de ziel in de Masnavi verklaart de voornaamste tragedie van het leven. Ofschoon iedereen, elke ziel tot een bepaalde hoogte pijn lijdt en elke ziel de oorzaak van die pijn op een andere wijze zal beschrijven, bevindt er zich toch onder al die verschillende oorzaken één oorzaak en die oorzaak is de gevangenschap van de ziel. Met andere woorden: dat het woord verloren is.
Zielen op verschillende trappen van de evolutie proberen dit woord dat werd verloren te zoeken op de manier waarop ze gewend zijn te zoeken; en er zijn manieren gemaakt om naar dit woord te zoeken die tot juiste manieren en verkeerde manier zijn geworden, zondes en deugden. Om deze reden is de wijze mens jegens iedereen tolerant, want hij ziet dat elke ziel haar eigen manier heeft om haar eigen bestemming te bereiken; in het bereiken van al deze doeleinden ligt echter één doeleinde en dat is in het vinden van het woord dat werd verloren.
Geen ziel zal echter bevredinging vinden tenzij ze die perfectie aanraakt waarover in de Bijbel wordt gesproken: ´Wees perfect net zoals je Vader in de hemel perfect is´. Met andere woorden betekent dit dat de spirit van God zelf door de verschillende fasen is gegaan om die perfectie te bereiken; en ofschoon de spirit beperkt is in vergelijking met de perfectie van God´s eigen Wezen is het toch begrijpbaar. En daarin ligt de bevrediging.
Welke verklaring kan er gegeven worden van deze perfectie? Wat is die? Welke ervaring is die? Deze perfectie is wat woorden nooit kunnen uitleggen, behalve door te zeggen dat de ogen van de ziel open worden en dat er van alle kanten dat woord dat verloren werd naar de oren van de ziel komt. De dichters van het Oosten hebben dit prachtig vertaald in beelden in verhalen als dat over Rama en Sita. Zij hebben de vreugde van deze perfectie beschreven als een minnaar die na zijn geliefde te hebben verloren haar terugvindt. Maar geen verbeelding kan dit idee beter verklaren dan het beeld van een mens die zijn ziel heeft verloren en die weer heeft gevonden.
