De wetenschap en de kunst van de Hindoe-muziek

Muziek, literatuur en filosofie zijn verwant aan onze zielen, wat ons geloof of onze overtuiging of onze manier van tegen het leven aankijken ook is. India vertegenwoordigt in de geschiedenis van de wereld een land en een volk dat bezig is met de zoektocht naar waarheid via het gebied van muziek, filosofie en poëzie in een tijd waarin de rest van de wereld daar nog niet eens mee was begonnen. Het is derhalve noodzakelijk om de Indische muziek, filosofie en poëzie te bestuderen teneinde hun grondbeginselen te begrijpen. Taalkundigen zijn het tegenwoordig erover eens dat Sanskriet de oorsprong of moedertaal van veel talen is geweest; de oorsprong van de wetenschap van muziek is ook in het Sanskriet te vinden.

Het is een feit dat niet alleen kunst, maar zelfs ook wetenschap haar bron in intuïtie heeft. Dit lijkt soms vergeten te zijn, maar zelfs de wetenschapper wordt ongetwijfeld geholpen door de intuïtie, ofschoon hij dat feit niet altijd zal erkennen. Wetenschappers die op een diepe wijze in hun wetenschap hebben gedolven zullen dit toegeven. Intuïtie die werkzaam is als antwoord op de behoefte van de mind en het lichaam, dingen voor het dagelijks gebruik via materie uitvindend en een kennis verwervend van de natuur en het karakter van dingen, wordt wetenschap genoemd; en intuïtie die werkzaam is via de schoonheid die wordt geproduceerd in de vorm van lijn, kleur en ritme wordt kunst genoemd. Derhalve is de bron van zowel wetenschap als kunst intuïtie.

Zich deze bron realiserend hebben de Hindoes hun muziek gebaseerd op intuïtie en de praktijk van Indische muziek is een cultuur geweest van het stimuleren van de intuïtie en van het wekken van het vermogen om mooie geluiden en vaak woorden te waarderen en om zich zelf in mooie vormen uit te drukken.

In India is het leven altijd begonnen met de ziel; derhalve werden wetenschap, kunst, filosofie en mystiek alle gericht op een en hetzelfde doel. En niet alleen de kunstvormen en wetenschappen, maar zelfs de beroepen en handel waren niet zonder een religieuze kijk. Je kunt je voorstellen hoe in een land waarin zelfs zakenmensen en deskundigen een spiritueel gezichtspunt hadden het leven van de musicus vol religieus denken was.

Geen enkel deel op de wereld, het Oosten of het Westen, kan werkelijk de goddelijkheid van muziek ontkennen. Op de eerste plaats is muziek de taal van de ziel; en er is geen beter middel dan muziek om twee mensen van verschillende volkeren of rassen te verenigen. Want muziek verbindt niet alleen de mens aan de mens, maar ook de mens aan God. Nu komt de vraag op: wanneer is het zo dat muziek de mens met God verenigt, en hoe? Overtuigd zijn van God heeft twee aspecten. De ene overtuiging in God is wanneer iemand denkt: ´Misschien is er een God´, of ´Daar anderen ervan overtuigd zijn ben ik het ook´. Hij kent God niet door zijn verstand noch ziet hij God vóór hem. God is voor hem misschien in de hemel. Hij weet niet of Hij wel of niet bestaat. En een klein beetje verwarring, teleurstelling of onrechtvaardigheid neemt deze overtuiging weg van iemand die een zodanige overtuiging heeft. Om deze reden hebben duizenden mensen die God aanbaden hun overtuiging van Hem opgegeven.

Er is een ander aspect van overtuiging en dat wordt verworven via de realisatie van de aanwezigheid van God, niet alleen in de hemelen, maar ook in je eigen omgeving. Wanneer iemand op dit punt belandt, wordt zijn overtuiging een levende identiteit. Voor hem is God niet alleen een rechter of een onderhouder; voor hem is Hij een vriend die het huilen van zijn ziel in de eenzaamheid hoort en het beste en grootste geheim dat hij in zijn hart heeft kent; een Vriend op wie je altijd in goede en in kwade ervaringen en zelfs in het hiernamaals kunt vertrouwen. Voor een musicus is muziek de beste manier om zich met God te verenigen. Een musicus die overtuigd is van God brengt God de schoonheid, het parfum en de kleur van zijn ziel.

Vanuit een metafysisch gezichtspunt is er niets wat het vormloze kan aanraken behalve de kunstvorm van muziek die op zichzelf vormloos is. Er is een ander gezichtspunt: dat het meest innerlijke wezen van de mens de Akasha is, wat vermogen betekent. Derhalve kan alles wat vanuit de uiterlijke wereld naar de wereld binnen wordt gestuurd dit gebied bereiken en muziek bereikt het het best. Een derde gezichtspunt is dat de gehele schepping voortgekomen is uit vibraties, die de Hindoes Nada hebben genoemd; en in de Bijbel kunnen we dit vinden als het Woord, dat als eerste kwam. Op dit punt zijn alle verschillende religies het eens. De mens derhalve houdt boven alles van muziek. Muziek is zijn natuur, muziek is voortgekomen uit vibraties en hij is zelf vibratie.

Er zijn twee aspecten van het leven: het eerste is dat de mens wordt afgestemd door zijn omgeving en het tweede is dat de mens zich zelf kan afstemmen ondanks zijn omgeving. Dit laatste is het werk van de mysticus. De Soefis in het Oosten werken jarenlang samen om zichzelf af te stemmen. Met behulp van muziek stemmen zij zichzelf af op de sferen waarin zij willen zijn, net zoals de Yogis dat doen. Derhalve was het begin van de muziek in India ten tijde van Shiva, Heer van de Yogis. De grote Yogi-meester leerde de wereld de wetenschap van de ademhaling. Onder de Soefis was er een grote heilige, Moin-ud-Din Chishti van Ajmer. Aan zijn graf wordt muziek gespeeld en Hindoes en moslims gaan daar naar toe op pelgrimstocht. Dit laat zien dat de religie van de kenners van de waarheid de religie van God is; en het gebed van de grootste toegewijde stijgt op vanuit zijn hart naar het gebied van muziek. Alle verscheidene methoden om kalmte en vrede voort te brengen kunnen verworven worden met behulp van muziek.

De muziek van India kan verdeeld worden in vier perioden: de Sanskriet-periode, de Prakrit-periode, de Moghul-periode en de moderne periode. De Sanskriet-periode bevindt zich op mystieke lijnen. De Prakrit-periode drukt verschillende soorten emoties uit. In de Moghul-periode werd muziek beïnvloed door Perzië en Arabië en ontwikkeld in de moderne muziek. Daarnaast hadden de twee verschillende rassen in India, de Dravidianen en de Arianen, beide hun eigen traditie van muziek; de Dravidianen of het Karnatische ras bracht de muziek van Zuidelijk India voort en de Arianen of Hindoes brachten de muziek van noordelijk India voort.

De wetenschap van de Indische muziek is uit drie bronnen gekomen: wiskunde, astrologie en psychologie. We vinden dit ook in de westerse muziek, want de gehele wetenschap van harmonie en contrapunt wordt gebaseerd op wiskunde. In het Sanskriet wordt de wetenschap van Hindoe-muziek Prestara genoemd, wat wiskundig arrangement van ritme en modus betekent.

In het Indische systeem zijn er heel veel modus en ritmes die in de dagelijkse muziek worden gebruikt. De modus worden ragas genoemd en ze worden in vier klassen gegroepeerd. Een klas heeft zeven noten net als in de natuurlijke toonladder van de westerse muziek. Vervolgens zijn er de modus van zes noten, waarin een noot van de zeven-noten-raga wordt weggelaten; dat geeft een totaal ander effect aan het octaaf en heeft een andere invloed op de menselijke mind. Er zijn ook ragas van vijf noten, twee noten van de toonladder weglatend. In China gebruikt men een toonladder van vier noten, maar niet in India.

Sommigen zeggen dat de oorsprong van de toonladder van vier of vijf noten in het natuurlijke instinct ligt dat de mens laat zien in zijn ontdekking van instrumenten. Het eerste instrument was de fluit, symbolisch voor de menselijke stem; het lijkt natuurlijk dat de mens nadat hij een stuk riet uit het woud had gepakt er vier gaten in zou maken op afstanden waarop hij er zonder moeite zijn vingertoppen op kon plaatsen en er vervolgens een gat aan de onderkant in maakte. Dat bracht de raga van vijf noten voort. Pas later kwamen wetenschappers uit bij kennis van vibraties; maar deze toonladder komt van nature wanneer een mens zijn hand op het riet plaatst en er schijnt een grote psychologische macht aan verbonden te zijn. Het heeft een grote invloed op de menselijke natuur; en dit laat zien dat de macht van alles wat direct van de natuur uit komt veel groter is dan wanneer de mens veranderingen en aanpassingen heeft verricht teneinde een nieuwe kunstvorm te creëren.

De wetenschap van astrologie werd gebaseerd op de wetenschap van kosmische vibraties, want alles hangt af van de omstandigheden van vibraties, inclusief de positie van de sterren, de planeten en van individuen, naties, rassen en alle objecten. Een groot deel van de geheime macht die de Hindoes in de wetenschap van muziek hebben ontdekt is ontleend aan de wetenschap van de astrologie. Elke noot van de Hindoe-muziek correspondeert met een bepaalde planeet; en elke noot reflecteert een bepaalde toonhoogte van de dierenwereld.

In de klassieke Vedas kan men de wetenschap van de elementen, vuur, water, lucht en ether vinden; maar deze woorden moeten niet in dezelfde betekenis als in het dagelijkse leven worden opgevat. Het element van water bijvoorbeeld duidt een vloeibare toestand aan, vuur duidt hitte of warmte aan. Via deze wetenschap zijn de Hindoes in staat geweest ragas en modus te arrangeren die op een bepaalde tijd van de dag of de nacht gezongen of gespeeld moeten worden; en ongetwijfeld hebben degenen die de alchemie van vibraties kenden wonderen verricht door de macht van muziek. Nadat de liederen duizenden jaren lang zijn gezongen heeft het ras een zodanig gevoel voor het waarderen van deze ragas ontwikkeld dat een doorsnee mens van de straat het niet aan kan horen wanneer een morgenraga ´s avonds wordt gezongen. Hij kan dan de noten niet kennen, maar het klinkt hem onaangenaam in de oren; hij kan het niet verdragen. Het is net als midden in de zomer ´s morgens een wandelingetje maken in een avondjapon! We kunnen zeggen dat het een kwestie van gewoonte is en dat is waar, maar tegelijkertijd verliest een modus die midden in de nacht gezongen moet worden zijn mooie invloed als we die midden op de dag zingen.

Elke planeet heeft een bepaalde invloed en er dient een bepaalde modus te zijn die daarop reageert. Als dit niet in acht wordt genomen dan kan muziek een tijdverdrijf worden, maar verricht ze niet het werk waarvoor ze is ontworpen.

Voor een Indiër is muziek geen amusement of slechts bedoeld om te entertainen. Ze is iets meer dan dat. Ze beantwoordt aan de diepste eisen van zijn ziel. De mens is niet alleen een fysiek lichaam, hij heeft ook een mind. Het lichaam hunkert naar voedsel en wat er over het algemeen gebeurt is dat de mens slechts dienstbaar is aan zijn lichamelijke behoeften en geen aandacht besteedt aan zijn innerlijke bestaan en de eisen daarvan. Hij ervaart tijdelijke bevrediging maar vervolgens hunkert hij weer, niet wetend dat de ziel het verfijndste is van het wezen van de mens. En zo blijft die onbewuste hunkering van de ziel bestaan.

In de onontwikkelde persoon wordt die stille hunkering van de ziel iets onaangenaams en maakt hem rusteloos of geïrriteerd. Hij voelt zich met niets in zijn leven tevreden, hij heeft zin om ruzie te maken en te vechten. In de persoon met een verfijnd gevoel, drukt deze honger van de ziel zich uit in depressie of wanhoop. Hij vindt enige bevrediging in de liefde voor lezen, de liefde voor kunst.

De ziel voelt zich begraven in de uiterlijke, materiële wereld en de ziel voelt zich tevreden en levend wanneer ze wordt aangeraakt met verfijnde vibraties. De verfijndste materie is spirit en de grovere spirit is materie. Muziek, die de verfijndste kunstvorm is, helpt de ziel om boven de verschillen uit te stijgen. Zij verenigt zielen, omdat er zelfs geen woorden nodig zijn. Muziek bevindt zich voorbij de woorden.

De Hindoe-muziek is uniek in haar karakter, want de speler en zanger wordt complete vrijheid gegeven bij het uitdrukken van hun ziel via hun kunstvorm. Het karakter van de Indische natuur kan begrepen worden door de spirit van individualisme. De gehele schepping neigt tot individualisme, je zelf uit te drukken in welke vorm dan ook je dat maar kunt. Derhalve moeten ze, op sommige manieren in hun nadeel, maar op vele manieren in hun voordeel hun vrijheid uitdrukken. Uniformiteit heeft haar voordelen, maar ze verlamt vaak vooruitgang in de kunst.

Er zijn twee manieren in het leven, uniformiteit en individualisme. Uniformiteit heeft haar kracht, maar individualisme heeft haar schoonheid. Wanneer je een kunstenaar, een zanger van Hindoe-muziek, hoort is het eerste wat hij zal doen zijn támbura (een snaarinstrument dat wordt gebruikt als begeleiding en dat een gezoem voortbrengt), af te stemmen, om een accoord te geven; en terwijl hij zijn támbura afstemt stemt hij zijn eigen ziel af en dit heeft een zodanige invloed op zijn toehoorders dat ze geduldig kunnen wachten, vaak erg lang. Wanneer hij eenmaal vindt dat hij is afgestemd op zijn instrument, op dat accoord, dan lijken zijn ziel, mind en lichaam allemaal één te zijn met het instrument. Iemand met een gevoelig hart die naar zijn lied, zelfs een vreemdeling, luistert zal de manier waarnemen waarop hij naar dat accoord toe zingt, de manier waarop hij zijn spirit afstemt op dat accoord. En tegen die tijd is hij geconcentreerd geraakt; tegen die tijd heeft hij zich afgestemd op iedereen die aanwezig is. Hij heeft niet alleen zijn instrument afgestemd, maar hij heeft ook de behoefte van elke ziel in het publiek en de eisen van hun zielen gevoeld, wat zij op dat moment wensen. Niet iedere musicus kan dit, maar de besten kunnen dat wel. En wanneer hij tot een geheel maakt en het allemaal automatisch komt wanneer hij zijn lied begint dan lijkt het alsof het elke persoon in het publiek raakt, want het is allemaal het antwoord op de eis van de zielen die daar zitten. Hij heeft op voorhand geen programma gemaakt; hij weet niet wat hij vervolgens zal zingen; maar elke keer wordt hij geïnspireerd om een bepaald lied te zingen of om een bepaalde modus te spelen. Hij wordt een instrument van het gehele kosmische systeem, open voor alle inspiratie, één met het publiek, afgestemd op het accooord van de támbura, en hij schenkt niet alleen muziek, maar ook spirituele fenomenen aan de mensen.

De traditionele klassieke liederen van India gecomponeerd door grote Meesters zijn van vader op zoon doorgegeven. De manier waarop muziek wordt onderricht is anders dan die van het Westen. Ze wordt niet altijd opgeschreven, maar door imitatie geleerd. De leraar zingt en de leerling imiteert en alle fijne kneepjes en subtiliteiten worden door imitatie geleerd.

Het mystieke aspect van muziek is altijd het geheim van alle religies geweest. De groten van deze wereld zoals Christus, Boeddha en anderen zijn van tijd tot tijd gekomen om voorbeelden voor de mensen te zijn en zo die perfectie uit te drukken die het doel van elke ziel is. Het geheim dat achter al deze grote religies werd verborgen en in het werk van deze leraren, was dat de mens die uiterste hoogte zou bereiken die perfectie wordt genoemd; en dat is het principe dat de leraar vanaf de eerste les aan zijn leerlingen geeft. De leerling imiteert niet alleen maar de leraar; maar hij focust ook zijn spirit op de spirit van de leraar; en hij leert niet alleen, maar hij erft ook van zijn leraar.

Het gemis dat we heden aantreffen aan spirituele ontwaking, de reden waarom zo veel zoekers naar de waarheid niet tot een bevredigend resultaat zijn gekomen, is dat ze die altijd buiten zichzelf hebben gezocht; zij nemen het uit een boek tot zich of leren het van een leraar. Er was een tijd in het Oosten, en dat bestaat zelfs heden ten dage nog, waarin een kleine jongen die naar een leraar ging om te leren, groot respect had voor zijn leraar; zijn respect, zijn houding jegens zijn leraar was als was het jegens een priester; derhalve leerde hij op die manier de kennis van zijn leraar te waarderen, te appreciëren en te respecteren. Het is zeer prachtig om over de levens van de grote zangers van India te lezen, hoe ze hun leraren imiteerden en hoe ze soms zelfs groter dan hun leraren werden.

Het doel van Indische muziek is het trainen van de mind en de ziel, want muziek is de beste manier van concentratie. Wanneer je iemand zegt zich op een bepaald object te concentreren, maakt juist het feit dat hij probeert zich te concentreren zijn mind nog verwarder. Maar muziek, die de ziel aantrekt, houdt zijn mind geconcentreerd. Als je maar weet hoe je dit moet waarderen en je mind er aan geeft en alle andere dingen weghoudt, ontwikkel je vanzelf de macht van concentratie.

Naast de schoonheid van muziek is er de tederheid, die leven brengt aan het hart. Voor iemand met een verfijnd gevoel, met vriendelijk denken, is het leven in de wereld erg zwaar. Het is schurend en heeft soms een bevriezend effect. Het maakt het hart als het ware bevroren. In die gesteldheid ervaart men depressie en het gehele leven wordt smakeloos; juist het leven dat bedoeld is als hemel wordt een plek van lijden.

Als je je hart kunt focussen op muziek is dat als iets verwarmen wat bevroren was. Het hart keert terug naar zijn natuurlijke conditie en het ritme reguleert de hartslag, die helpt om de gezondheid van het lichaam, de mind en de ziel te herstellen en ze tot hun juiste afstemming te brengen. De vreugde van het leven hangt af van de perfecte afstemming van de mind en van het lichaam.