Wanneer je vanuit een oosters gezichtspunt naar dit onderwerp kijkt dan zul je ontdekken dat het oosterse idee voortgekomen is uit intuïtie. Maar de traditie van wat voor kunstvorm of van zelfs wetenschap zal ons hetzelfde vertellen. Het is pas later dat men overtuigd begint te raken van de uiterlijke dingen en de oorsprong vergeet, de intuïtie. Volgens de mensen uit de oudheid was muziek niet een mechanische wetenschap of kunstvorm; muziek was de eerste taal. Het bewijs hiervoor kan zelfs nu gevonden worden in det aal van de dieren en de vogels, die hun emoties en passies aan elkaar mededelen ofschoon er alleen maar geluiden zijn en geen woorden. De combinatie van de verschillende geluiden van de dieren en de vogels hebben ook een effect op de talloze menigten van de lagere schepping. Als muziek het eerste expressieve in de lagere schepping was dan is dat bij de mensheid ook zo. En daar het de eerste expressie was van de emoties en passies van het hart is het ook de laatste expressie van emoties en passies; want wat de schilderkunst niet kan uitdrukken, verklaart de poëzie; en wat poëzie niet kan uitdrukken wordt door muziek uitgedrukt. Derhalve zal muziek in alle tijden voor een denker hoog aangeschreven staan als de hoogste expressie van wat er het diepst in jezelf is.
Wanneer klassieke muziek wordt vergeleken met moderne muziek dan zul je ongetwijfeld een kloof ontdekken die te breed is om te overbruggen. Maar als er iets is wat je enig idee van de oorspronkelijke muziek van het menselijk ras verschaft dan is dat oosterse muziek, die nog steeds sporen van de klassieke muziek in zich heeft. En als het in het oosten alleen maar als muziek was beschouwd dan zou die misschien niet intact gehouden zijn zoals dat nu gebeurd is; maar ze is altijd beschouwd als onderdeel van religie en daardoor is ze duizenden jaren lang bewaard gebleven via overlevering. Je zou je af kunnen vragen hoe muziek uit de klassieke tijd zuiver gehouden heeft kunnen worden, daar er altijd een neiging in de menselijke natuur is om dingen te veranderen. Het punt is dat het voor het menselijk ras altijd moeilijk is geweest om haar religie te veranderen. Al het andere kan veranderd worden maar er was een zaak die altijd werd bewaard en dat was religie. De religie van de Hindoes is voortgekomen uit de Vedanta; en in de Vedanta was het vijfde genoemde aspect muziek, die Sama Veda werd genoemd.
Je kunt in de overleveringen terugvoeren door de studie van Hindoe-muziek, dat men duizenden jaren geleden zelfs zulke verfijnde onderscheiden maakten als kwart-noten. Het was daarentegen niet alleen de mate van het geluid dat op die manier werd beschouwd, maar ook de natuur en het karakter van het geluid werd geanalyseerd, net als in de scheikunde. We kunnen vandaag de dag in de overleveringen uit de klassieke tijd de verschillende effecten vinden die zijn verbonden aan de verschillende noten, of het nu droogte of vloeibaarheid is, kou of hitte. Het is vandaag de dag ongetwijfeld moeilijk om de geluiden te onderscheiden die deze verschillende effecten uitdrukken, omdat het onderscheiden nu gedaan wordt vanuit de instrumenten en in die tijden werd dat alleen vanuit de natuur gedaan. En toch is het hoogst interessant dat we vandaag de dag in de Sanskriet-geschriften de verschillende toonhoogte van geluid vinden die in de klassieke tijd zijn onderscheiden. In de afwezigheid van de piano of van stemvorken moesten ze de toonhoogte van een geluid bepalen door het geluid van verschillende dieren en vogels, en het geluid werd ook onderscheiden in de verschillende aspecten van een specifiek ding. Dit wetenschappelijk aspect ontwikkelde zich op dezelfde manier als de kunst van de klassieke Hindoe-muziek. Je zou je hierover af kunnen vragen, denkend dat het wellicht natuurlijk is dat kunst zich op die wijze moest ontwikkelen omdat deze mensen zich zo dicht bij de natuur bevonden; maar dat wetenschap in die tijd zo ontwikkeld werd is, op een bepaalde manier, veel interessanter.
Er kunnen nu nog verwijzingen in het Oosten worden gevonden van de manier waarop de kunt zich onder de mensen van de oudheid ontwikkelde. Het idee was dat zij verschillende muziekthema´s verbonden aan de verschillende seizoenen, en verschillende muziektonen aan verschillende tijden van de dag en de nacht. En daar alles in de wereld een reden heeft, was dat niet alleen maar een verbeelding of een fantasie; er was een logische reden voor het toekennen van bepaalde melodieën aan bepaalde tijden. Als het slechts een poëtische fantasie was geweest dan zou die maar een korte tijd stand hebben gehouden en slechts een beperkte kring hebben beïnvloed. Maar het heeft eeuwenlang standgehouden, tot vandaag aan toe, en heeft het hele land beïnvloed; het is een gebruik dat duizenden jaren werd meegevoerd; en vandaag de dag wordt in het Oosten of in het Westen, het Noorden of het Zuiden dezelfde raga gevonden die op dezelfde tijd wordt gezongen. Wanneer die buiten die tijd wordt gezongen dan is die niet aantrekkelijk.
Wanneer we er vanuit een metafysisch standpunt naar kijken dan zullen we ontdekken dat het besef dat de wetenschap heden heeft en altijd zal hebben, dat vibratie zich aan de wortel van de gehele schepping bevindt, voor deze mensen uit de oudheid een zekerheid was en de basis was van hun hele wetenschap. Zij wisten dat datgene wat geschapen heeft en wat vasthoudt, de gehele manifestatie en de gehele kosmos, een macht is: vibratie. En om deze reden steeg ook die astrologische wetenschap die zo veel van doen had met de manier waarop menselijke wezens en verschillende landen werden beïnvloed, op uit die wetenschap van vibratie. En zo wisten zij dat muziek als wetenschap veel te maken had met de invloed van de planeten en de continue beweging en werkzaamheid van de planeten en hun handeling op de aarde waren de basis van de ragas waarop hun muziek werd gebaseerd.
In de Sanskriet-overlevering van de klassieke tijd konden er dichtregels gevonden worden die een relatie hebben met bepaalde planeten. Derhalve maakten ze hun programma in overeenstemming met de invloed van de planeten en van de kosmos; en dat programma werd het gehele jaar door uitgevoerd. Je zou kunnen denken dat deze invloeden te vaag zouden zijn om waargenomen te worden, dat je niet een programma zou kunnen maken op grond van de invloed van de planeten; desalniettemin heeft de mensheid in alle tijden haar leven geschikt naar de planetaire invloeden.
Om hun muziek dicht bij de natuur te houden was het voor hen nodig de zanger en speler de vrijheid te geven om naar hun goeddunken te zingen en te spelen. Van nature miste er uniformiteit en er kon geen gestandaardiseerd systeem gemaakt worden. Daarom is hun muziek altijd een individualistische kunstvorm gebleven, niet een algemene educatie. De muziek van de mensen uit de oudheid heeft derhalve haar voor- en nadelen. De voordelen zijn deze: dat een musicus, een zanger of een speler nooit gebonden was op een bepaalde manier te zingen om op een gepaste wijze de muziek die hij de mensen voor wilde schotelen uit te voeren, maar dat hij altijd vrij was die te geven overeenkomstig zijn inspiratie van dat moment. Dat gaf hem volledige vrijheid zijn emoties, passies uit te drukken zonder enige uiterlijke restrictie waaraan hij zou moeten gehoorzamen. Als er een aantal zangers en spelers waren dan was het ongetwijfeld wel nodig om een bepaalde norm te stellen. Toch beperkte die norm hen niet zo erg. En deze orde werd muziek genoemd.
Het woord muziek, of Sangita in het Sanskriet, heeft drie aspecten. Het ene aspect is taal; het ander aspect is het spelen; en het derde aspect is beweging. De Hindoes hebben de wetenschap van beweging of dans nooit los gezien van de muziek; zij hebben altijd de drie aspecten van wat zij muziek noemden gecombineerd. Toen de muziek van de oosterse volkeren zich ontwikkelde ontwikkelden elk van deze drie aspecten zich ook. Het zingen van de verfijndere volkeren bijvoorbeeld was totaal anders dan dat van de boeren; het lied van de tempel was helemaal anders dan het lied van het toneel. Het was niet alleen zo dat er specifieke regels en voorschriften waren die moesten worden opgevolgd, een mechanisch verschil, maar er was ook een natuurlijk verschil.
Het belangrijkste of waardevolste met betrekking tot de muziek van de volkeren uit de oudheid, die de mensheid zo goed deed, was dat zij de verschillende aspecten van muziek onderscheidden en zich daardoor realiseerden dat er een bepaalde manier van uitdrukken van een noot en een ritme was die een grotere emotie of neiging tot handelen aanzette; en zij ontdekten, samen hier mee, dat er een bepaald gebruik van tijd en ritme was dat een groter evenwicht en een grotere stabiliteit teweegbracht. Deze wetenschap, zich ontwikkelend na vele jaren van beoefening, vormde op zichzelf een speciale psychologische wetenschap of kunstvorm; en deze wetenschap werd Mantra Yoga genoemd.
De betekenis van het woord Yoga is eenheid of connectie; en Mantra Yoga betekent de heilige vereniging tuseen het uiterlijke leven en het diepere leven. Want de Yogis ontdekten dat er psychologische neigingen zijn. Een van de neigingen van de ademhaling is bijvoorbeeld om naar buiten toe te gaan en de andere neiging is om naar binnen toe te gaan. En deze twee neigingen zijn ook in de natuur te vinden, in de eb en de vloed, in de zonsondergang en de zonsopgang. Je ziet deze verschillen in jezelf; de vibraties van je eigen lichaam en de handeling zijn ´s morgens heel anders dan ´s avonds. Derhalve reguleerden de Yogis het ritme van de circulatie, van het hart en van elke handeling van de ademhaling door middel van de vibratie van muziek, van zowel toon als ritme. Dit bracht hen van de hoorbare vibraties naar de naar binnen gerichte vibraties, dat wil zeggen van geluid naar ademhaling; en hiervoor hebben de Hindoes een en hetzelfde woord: Sura, een naam voor zowel geluid als ademhaling. Het ene vermengt zich met het andere, omdat het uiteindelijk hetzelfde is. De adem van een object kan geluid genoemd worden; en het is de hoorbaarheid van de adem die stem genoemd kan worden. En derhalve zijn de adem en de stem niet twee dingen; zelfs adem en geluid zijn niet twee dingen als je zou kunnen begrijpen dat ze beide dezelfde basis hebben.
Als er al een verklaring is waarom de mens geniet van of onder de indruk is door de muziek die voor hem wordt gespeeld is het dit. Is het slechts tijdverdrijf of een vermaak? Nee, er is iets anders behalve dat. De voornaamste reden is dat er in de mens een eeuwigdurend ritme gaande is, wat het teken van leven in hem is; een ritme dat wordt uitgedrukt in zijn polsslag en zijn hartslagen, zelfs in zijn hart. En zijn gezondheid hangt van dit ritme af; niet alleen zijn gezondheid, maar ook zijn stemmingen. Derhalve dient waar dan ook een constant ritme een effect te hebben iedereen; en op iedereen is het effect ervan onderscheiden en verschillend.
Het is amusant en interessant te weten dat toen jazz in de mode kwam iedereen zei: ´Iets geks is er in de samenleving gekomen´, en dat toch niemand weerstand heeft geboden. Het is steeds meer in de mode geraakt. Hoe erg iemand jazz ook haat en bevooroordeeld is jegens de faam ervan, blijft hij toch minstens vijf minuten staan om ernaar te luisteren. Wat is de reden? De reden is dat er in wat voor vorm dan ook het ritme wordt benadrukt, het effect op zowel lichaam als mind is psychologisch. Men zegt over een zeer grote Perzische dichter, die ook mysticus was, dat hij wanneer hij in een bepaalde stemming was hij cirkels draaide rondom een pilaar die in het midden van zijn huis stond. Vervolgens begon hij dan te spreken en de mensen schreven op wat hij zei en het was perfecte poëzie. En er was een advocaat die, toen hij geen argument aan de balie kon vinden, zich omdraaide en vervolgens het juiste argument vond.
Maar op zoek naar een mysterie hoeven we niet naar zulke extreme gevallen te gaan. Iemand tikt, wanneer hij geen idee kan vinden, met zijn vingers op tafel en het idee komt. En velen die hun gedachten niet bij elkaar kunnen houden beginnen door de kamer te lopen; en als ze twee of drie kringetjes hebben gelopen worden hun gedachten helder. Als dit waar is, komen we tot het besef dat het menselijk lichaam een soort mechanisme is dat op een regelmatige wijze voort dient te gaan. Als dit op de een of andere manier wordt gestopt wordt er iets in het lichaam of in de mind gestopt. Dit brengt je tot het begrip dat de stemming, de gezondheid en de gesteldheid van de mind van de mens afhangen van ritme; niet alleen van het ritme dat hij uit muziek krijgt, maar ook van het ritme van zijn eigen ademhaling. Dit ritme heeft ook veel te maken met het ritme van zijn leven.
Het is ook heel erg waar dat er bepaalde soorten geluiden zijn die de mens irriteren en een slechte invloed hebben op de zenuwen; er zijn echter andere soorten ritme die een sussend, healend en troostende effect op de mind hebben.
Muziek is geluid en ritme. En als geluid en ritme werden begrepen in hun natuur en karakter dan zou muziek niet alleen als een tijdverdrijf worden gebruikt, maar ook een bron van healing en verheffing worden. De Soefis uit de oudheid, de grote mystici, ontwikkelden gewoonlijk deze kunstvorm om balans in het leven voort te brengen na hun dagelijkse activiteit.
Sommige Soefis die een bepaalde methode van vooruitgang op het spirituele pad hebben aangenomen en die een leven zo ver mogelijk weg van de wereld te leiden staan bekend als derwisjen. Zij worden ook vaak fakirs genoemd en hebben grote machten om wonderen te verrichten en grote machten van inzicht. Zij zijn dromers en minnaars van God. Zij aanbidden God in de natuur, vooral in de menselijke natuur. Onder vele manieren van spirituele ontwikkeling hebben ze er een die Suma wordt genoemd, wat het luisteren naar muziek is. Zij luisteren naar muziek in een samenkomst van de ingewijden; geen enkele niet-ingewijde wordt het toegestaan hun bijeenkomst binnen te gaan. Zij richten zich tot elkaar en zeggen: ´O koning der koningen, O soeverein aller soevereinen´, en zijn meestal gekleed in lappenjassen of in vodden. Zij denken nooit aan morgen, hun gedachte is slechts voor dit moment; om de dorst te lessen en hun honger te stillen van dat moment. De zorg van morgen laten ze over aan de morgen; ze zijn slechts bezorgd om het nu, als ze al bezorgd zijn om het leven. Zij zijn degenen van wie met recht gezegd kan worden dat ze van de schoonheid van muziek genieten; van wie de spirit en ziel ontvankelijk zijn, met open centra, die zich tot medium maken van weerklank voor de muziek die ze horen; derhalve raakt de muziek hen op een andere wijze dan andere mensen; muziek raakt het diepste deel van hun wezen. Op die manier bewogen door muziek manifesteren ze verschillende toestanden, door de Soefis Hál genoemd. Ieder onder hen die door de spirit wordt bewogen manifesteert extase, Wajad, in de vorm van tranen, zuchten of dans.
Daarom noemen degenen die de betekenis van hun dans niet begrijpen hen de huilende derwisjen of dansende derwisjen. Het goud van de hemel is stof voor de wereldse mens en het goud van de aarde is stof voor de hemelse mens. Het goud van de ander betekent slechts stof voor de een; hun munten zijn niet onderling inwisselbaar. Derhalve wordt de zegen van de derwisjen door erg weinig mensen begrepen.
Maar je kunt hieruit de theorie van het gehele proces van hun spirituele ontwikkeling leren. Door God hun Geliefde te maken en door God in de sublimiteit van de natuur te zien creëren ze de aanwezigheid van God; en net zoals het gehele proces van het dagelijkse leven bestaat uit zowel vreugde als pijn zo wordt het leven van de derwisj ook gevuld met zowel vreugde als pijn in de aanwezigheid van God. Met behulp van concentratie, poëzie en muziek worden vreugde en pijn op een diepere wijze gevoeld. Derhalve wordt God voor hem levend; Zijn aanwezigheid bevindt zich vóór hem in al zijn stemmingen. Wanneer zijn pijn eenmaal op de Suma, de muzikale bijeenkomst, op de een of andere manier een uitlaatklep heeft gevonden, dan is de gesteldheid die daarop volgt een gesteldheid van dieper inzicht in het leven. Op welk object of welke persoon hij zijn blik ook laat vallen, hun diepste natuur, karakter en geheim worden aan zijn ziel onthuld; op zodanige wijze wordt het gehele leven duidelijk gemaakt aan zijn visie in het licht van God.
Suma is de heiligste schat voor de Soefis geweest; de grote dichters zoals Rumi van Perzië hadden gewoonlijk muziek bij hun meditaties; en met behulp van muziek verstilden zij en beheersten zij gewoonlijk de activiteit van hun lichaam en mind.
We zien dat er vandaag de dag een toenemende neiging tot zenuwachtigheid is. Die wordt veroorzaakt door te veel activiteit in het leven. Het leven wordt elke dag steeds kunstmatiger en met elke stap voorwaarts mist de mens toch die ontspanning die als gist is geweest voor het menselijk ras. Derhalve is het voor de verbetering en educatie van de mensheid van vandaag heel hard nodig dat de kunst van de ontspanning, die verloren lijkt te zijn, herontdekt wordt.
