Op het gebied van muziek moet er nog veel ontdekt worden en de psychologische invloed van muziek lijkt weinig bekend te zijn aan de moderne wetenschap. Ons is geleerd dat de invloed van muziek of van geluid en vibratie naar ons toe komt en de zintuigen van buitenaf raken; er blijft echter een vraag over: wat is de bron van de invloed die van binnenuit komt? Het ware geheim van de psychologische invloed van muziek is verborgen in die bron, de bron waar geluid vandaan komt.
Het is eenvoudig en gemakkelijk om te begrijpen dat de stem een bepaalde psychologische waarde heeft, dat de ene stem anders is dan de andere, en dat elke stem zijn psychologische waarde uitdrukt en zijn psychologische macht heeft. Je voelt heel vaak de persoonlijkheid van iemand die over een afstand door de telefoon spreekt. Een gevoelig iemand kan het effect van de stem alleen al horen, zonder de spreker te zien. En velen vertrouwen niet zozeer op de woorden maar op de stem die de woorden uitspreekt. Dit toont aan dat psychologische ontwikkeling wordt uitgedrukt in het spreken en met name in het zingen.
In het Sanskriet wordt de adem Prana genoemd, het leven zelf. En wat is de stem? De stem is adem. Als er al iets is in het leven van de mens, in de constitutie van de mens, dat leven genoemd kan worden dan is dat wel de adem. En het geluid van de stem is adem die naar buiten toe is gemanifesteerd. Derhalve kan iemand zich het beste uitdrukken in een lied of in wat hij zegt. Als er al iets in de wereld is wat uitdrukking kan geven aan de mind en de gevoelens dan is dat wel de stem. Het gebeurt heel vaak dat iemand over een bepaald onderwerp spreekt met duizend woorden en dat dat geen invloed heeft; een ander daarentegen die een gedachte in een paar woorden uitdrukt kan een diepe impressie maken. Dit laat zien dat de macht niet in de woorden ligt, maar in wat er zich achter de woorden bevindt; dat is in de psychologische macht in de stem die vanuit Prana komt. Overeenkomstig de kracht er van maakt het indruk op de luisteraar.
Hetzelfde wordt in de vingertoppen van de violist gevonden en in de lippen van een fluitspeler. In overeenstemming met de invloed die vanuit zijn gedachte komt, produceert de musicus die invloed via zijn instrument. Hij kan heel kundig zijn, maar als zijn vingertoppen niet een gevoel van leven produceren dan zal hij geen succes zijn. Los van de muziek die hij speelt is er de waarde van de Prana of de psychologische macht die hij geeft aan hetgeen hij speelt.
In India zijn er vina-spelers die niet een symfonie hoeven te spelen om invloed uit te oefenen, om een spiritueel fenomeen te produceren. Zij hoeven alleen maar de vina in hun handen te nemen en een noot aan te slaan. Zodra zij een noot aanslaan dringt die helemaal door; in het aanslaan van een of twee noten hebben ze het publiek afgestemd. Het geluid werkt op alle zenuwen; het is als het spelen op de luit die zich in elk hart bevindt. Hun instrument wordt eenvoudigweg een bron en reactie daarop is in het hart van iedereent te vinden, of het nu een vriend of een vijand is. Laat de meest antagonistische persoon voor een vina-speler verschijnen en hij zal zijn antagonisme niet kunnen handhaven. Zodra de noten die persoon hebben geraakt kan hij niet de vibraties tegenhouden die in hem worden gecreëerd, hij kan niet anders dan een vriend worden. Derhalve worden zulke spelers in India vaak ´vina tovenaar´ genoemd in plaats van musici. Hun muziek is magie.
Een werkelijk muzikale ziel is iemand die zich zelf in de muziek is vergeten; net als een werkelijke dichter iemand is die zichzelf in poëzie vergeet en een wereldse ziel is iemand die zich zelf heeft verloren in de wereld. En godachtig is de ziel die zich zelf in God heeft vergeten. Alle grote musici, Beethoven, Wagner en veel anderen die de wereld een stuk hebben nagelaten dat altijd zal worden gekoesterd, zouden niet in staat zijn geweest dat te verrichten als zij zich zelf niet in hun werk hadden vergeten. Zij verloren totaal het idee van hun eigen wezen en op die manier hebben zij zich verdiept en zijn ze een geworden met hetgeen waarvoor zij waren gekomen om aan de wereld te schenken. De sleutel tot perfectie kan gevonden worden in het vergeten van het zelf.
Er zijn verschillende manieren om naar muziek te luisteren. Er is een technische toestand, waarin iemand die ontwikkeld is in techniek en geleerd heeft van betere muziek te genieten, zich verward voelt door een lagere graad van muziek. Er is echter een spirituele manier, die niets met techniek te maken heeft. Het is eenvoudigweg jezelf af te stemmen op de muziek; derhalve maakt de spirituele persoon zich niet druk over de graad van de muziek. Ongetwijfeld is het zo dat hoe beter de muziek is hoe behulpzamer die is voor een spiritueel iemand; maar tegelijkertijd dien je niet te vergeten dat er Lamas in Tibet zijn die hun concentraties en meditaties verrichten terwijl ze een of andere ratel bewegen, waarvan het geluid niet bepaald melodieus is. Zij cultiveren daardoor dat gevoel dat iemand verheft door middel van de vibratie van de hogere plannen. Er is geen beter middel om te ziel te verheffen dan muziek.
De macht van muziek hangt ongetwijfeld af van de trap van spirituele evolutie die iemand heeft bereikt. Er is een verhaal over Tansen, de grote musicus aan het hof van Akbar. En Keizer vroeg hem: ´Vertel me, o grote musicus, wie was jouw leraar?´ Hij antwoordde: ´Uwe Majesteit, mijn leraar was een zeer groot musicus, maar meer dan dat; ik kan hem geen ´musicus´ noemen, ik dien hem ´muziek´ te noemen´. De Keizer vroeg: ´Kan ik hem horen zingen?´ Tansen antwoordde: ´Misschien, ik kan het proberen. Maar u kunt het niet maken om hem naar het hof te ontbieden´. De Keizer vroeg: ´Kan ik gaan naar waar hij is?´ De musicus antwoordde: ´Zijn trots kan zelfs daar in opstand komen, denkend dat hij voor een koning moet zingen´. Akbar vroeg: ´Zal ik als jouw bediende gaan?´ Tansen antwoordde: ´Ja, dan is er hoop´. Dus gingen beiden naar de Himalayas, de hoge bergen in, waar de heilige zijn tempel van muziek in een grot had, in de natuur levend, afgestemd op de Eeuwige. Toen zij arriveerden zat de musicus op het paard en was Akbar te voet. De heilige zag dat de Keizer zich had vernederd om naar zijn muziek te komen luisteren en hij was bereid voor hem te zingen; en toen hij zich in de stemming voelde om te zingen, zong hij. En zijn zingen was groots, het was een psychisch fenomeen en niets anders. Het leek alsof de bomen en de planten van het woud aan het vibreren waren; het was een lied van het universum. De diepe impressie die er op Akbar en Tansen werd gemaakt was meer dan ze konden hebben; zij gingen in een toestand van trance, van rust, van vrede. En terwijl zij zich in die toestand bevonden, verliet de Meester de grot. Toen zij hun ogen openden was hij er niet. De Keizer vroeg: ´O, wat een vreemd fenomeen! Maar waar is de Meester naartoe?´ Tansen antwoordde: ´U zult hem nooit meer in deze grot zien, want als een mens hier eenmaal van heeft geproefd wil hij meer, zelfs als dat hem het leven kost. Dat is groter dan wat ook in het leven´.
Toen zij weer thuis waren vroeg de Keizer op een dag aan de musicus: ´Vertel me welke raga, welke modus heeft jouw meester gezongen?´ Tansen vertelde hem de naam van de raga en hij zong die voor hem, maar de Keizer was niet tevreden en vroeg: ´Ja, dat is dezelfde muziek, maar het is niet dezelfde spirit. Waarom is dat?´ De musicus antwoordde: ´De reden daarvoor is dat terwijl ik voor u, keizer van dit land, zing mijn Meester voor God zingt; dat is het verschil´.
Als we het huidige leven bestuderen ontdekken we dat, ondanks de grote vooruitgang van de wetenschap, de radio, telefoon, grammofoon en alle wonderen van dit tijdperk, toch het psychologische aspect van muziek, poëzie en kunst zich niet lijkt te ontwikkelen zoals dat dat zou moeten doen. Integendeel, het is achteruit aan het gaan. En als we vragen wat de reden daarvoor is dan zal het antwoord op de eerste plaats zijn dat de gehele vooruitgang van de mensheid tegenwoordig een mechanische vooruitgang is; en dit verhindert de vooruitgang van het individualisme.
Een musicus moet zich neerleggen bij de wetten van harmonie en contrapunt; als hij stap anders zet dan de anderen wordt zijn muziek in twijfel getrokken. Toen ik in Rusland was vroeg ik Taneiev, een zeer groot musicus, die de leraar van Scriabin was, wat hij vond van de muziek van Debussy. Hij zei: ´Ik kan die niet begrijpen´. Het lijkt erop dat we door uniformiteit worden beperkt zodat er geen armslag is; en je zult hetzelfde ontdekken in de medische en wetenschappelijke werelden. Maar met name in de kunst, waar de grootste vrijheid noodzakelijk is word je beperkt door uniformiteit. Schilders en musici krijgen hun werk niet erkend. Zij dienen de menigte te volgen in plaats van de grote zielen te volgen. En alles wat algemeen is is gemeengoed, omdat de grote massa van het volk niet hoog ontwikkeld is. Zaken van schoonheid en goede smaak worden door weinigen begrepen, genoten en gewaardeerd en het is voor schilders niet gemakkelijk die paar mensen te bereiken. Op deze manier is wat uniformiteit wordt genoemd een hinderpaal geworden voor individuele ontwikkeling.
Wat er vandaag de dag nodig is is dat er in de educatie van kinderen de psychologische waarde van muziek onderricht zou moeten worden. Dat is de enige hoop, de enige manier waarop we in de toekomst betere resultaten kunnen verwachten. Kinderen die muziek leren zouden niet alleen de muziek moeten kennen, maar zij zouden moeten weten wat zich erachter bevindt en hoe dat gepresenteerd zou moeten worden.
Natuurlijk zijn er twee kanten aan deze kwestie: naar buiten gerichte voorwaarden en de presentatie van de kunstvorm. Naar buiten gerichte voorwaarden kunnen min of meer behulpzaam zijn. Muziek of een lied dat voor twee of drie mensen wordt opgevoerd die gelijkgestemd, sympathiek, harmonieus, begripvol en reagerend zijn, brengt een totaal andere vibratie teweeg, schept een ander effect dan de zelfde muziek of hetzelfde lied dat voor vijfhonderd mensen wordt gespeeld. Wat betekent dit? Dat betekent dat sommige mensen als instrumenten zijn; wanneer hen goede muziek wordt gepresenteerd dan reageren ze, dan raken ze er op afgestemd, dan zijn ze een en al muziek. Zij nemen deel aan de muziek, en derhalve wordt er een fenomeen gecreëerd. En dit fenomeen kan zelfs het hoogste ideaal bereiken wat er van muziek verwacht wordt, en dat is de verwerkelijking van de vrijheid van de ziel; wat in het Oosten Nirvana of Mukti wordt genoemd en in de christelijke wereld de Verlossing.
Want er is niets in deze wereld wat je spiritueel meer kan helpen dan muziek. Meditatie bereidt voor, maar muziek is het hoogste om perfectie te bereiken. Ik heb wonderen zien gebeuren door de psychologische macht van muziek, maar slechts wanneer er gelijkgestemde omgevingen waren. Vijf of zes mensen, een maanverlichte nacht, bij dageraad of bij zonsondergang. Het lijkt erop dat de natuur helpt de muziek te completeren en beide werken samen, want zij zijn één.
Als een grootse operazanger of een vioolsolist voor tienduizend mensen moet spelen dan kan hij met al zijn vaardigheid niet elke ziel daar raken. Het hangt natuurlijk af van de grootsheid van de kunstenaar. Hoe groter de kunstenaar hoe meer hij zal bereiken. Maar hij dient rekening te houden met wat het publiek bevalt en niet wat God zal bevallen. Wanneer muziek commercieel wordt verliest ze haar schoonheid en ook veel van haar waarde. Er was een tijd in het Oosten waarin de aristocratie van India alle moeite deed om de kunst van muziek weg te houden van de handelsgeest en ze waren daar een tijd lang succesvol in. Musici kregen niet een vast bedrag betaald. Er werd in hun behoeften voorzien ofschoon ze extravagant waren. Musici vonden dat ze een omgeving van harmonie en schoonheid moesten hebben; zij waren genereus en hun deuren waren altijd open voor anderen. Zij hadden altijd schulden, maar hun schulden werden betaald door de koning. Bovendien werd de musicus niet door een programma beperkt; hij werd vrijgelaten om door zijn intuïtie te voelen wat de mensen wilden. Hij moest op het moment dat hij hen zag beslissen en terwijl hij doorging met spelen of zingen wist hij meer. Het chemische effect van de minds van de luisteraars vertelde hem wat zij wilden en het resultaat was een spiritueel feest.
Het geheim van alle magnetisme, of die nu via de persoonlijkheid of via de muziek is uitgedrukt, is het leven. Het leven betovert, het leven is attractief. Waar we altijd naar op zoek zijn is het leven, en gebrek aan leven kan gebrek aan magnetisme genoemd worden. En als er op dit principe muzikaal onderricht wordt gegeven dan zal dat in zijn psychologische resultaten zeer succesvol zijn. Psychologie is afhankelijk van de gezondheid van het fysieke lichaam, van het gedachte, van het verbeelde en van het hart, dat erg vaak koud en bevroren is; en dit leven druk je op de viool uit via je vingertoppen, via je stem als je zingt.
Waar de wereld naar op zoek is, waar de menselijke zielen naar hunkeren is dat leven, of het nu komt via muziek, kleur, lijnen of woorden. Wat iedereen wenst is leven. Het leven is de ware bron van healing; muziek kan healen, als er leven in gestopt wordt. Het is geen groot geheim, als je maar in staat bent de waarheid in haar eenvoud te begrijpen. Wanneer iemand mechanisch speelt, de vingers bijna automatisch bewegend over te pianotoetsen of de vioolsnaren, dan kan dat een tijdelijk effect teweegbrengen, maar gaat dat snel voorbij. Muziek die de ziel healt is muziek met een sussend effect. Je kunt een sussend effect produceren of een ruw effect; en dit hangt niet alleen af van de musicus, maar ook van de componist, van de stemming die hem heeft geïnspireerd. Iemand die zich bewust is van het psychologische effect van muziek zal gemakkelijk kunnen begrijpen in welke stemming de componist was toen hij schreef. Als hij leven en schoonheid in zijn muziek heeft gestopt dan zal die zelfs na duizend jaar nog prachtig en leven-schenkend blijken te zijn. Ongetwijfeld helpen studie en kwalificaties hem om zich beter uit te drukken; maar wat er werkelijk nodig is is dat leven dat uit het verruimde bewustzijn vandaan komt, vanuit de verwerkelijking van het goddelijke Licht dat het geheim is van alle ware kunst, en dat de ziel van alle mystiek is.
